RICH. G. KRÜGER, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Το 1999 εκδόθηκε στα Χανιά ένα φωτογραφικό λεύκωμα με 53 φωτογραφίες του Kruger, προερχόμενες από το Γενικό Αυστριακό Προξενείο Χανίων και αποκείμενες στο Αυστριακό Εθνικό Αρχείο. Τις φωτογραφίες ανεύρε η εταιρεία MULTIMEDIA SYSTEMS CENTER και τις παραχώρησε στη Νομαρχιακή Επιτροπή Τουριστικής Προβολής Χανίων για έκδοση. Ο σχολιασμός των φωτογραφιών ανατέθηκε στον Δημ. Νικολακάκη [Δ.Ν.]:

Το "Κρητικό Ζήτημα" την περίοδο 1897-98. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ - ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΕΥΚΩΜΑ ΜΕ ΑΝΕΚΔΟΤΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΥΣΤΡΙΑΚΟ ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ. ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: ΔΗΜ. ΝΙΚΟΛΑΚΑΚΗΣ. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ: ΜULTIMEDIA SYSTEMS CENTER. Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χανίων. ΧΑΝΙΑ 1999.
[Αυτήν την έκδοση έχω. Δεν γνωρίζω αν υπήρξε επανέκδοση].

Δεν πρόκειται να προβούμε σε αναλυτική αξιολόγηση της έκδοσης. Εδώ μόνο θα σχολιάσουμε ό,τι αφορά το φωτογραφικό μέρος.

Γράφει στην ΕΙΣΑΓΩΓΗ ο Δ.Ν.:
[Το κείμενο σε italics, τα δικά μας σχόλια σε bold]

Μια πρώτη ματιά στις 53 φωτογραφίες ... πιθανόν να οδηγήσει στο εσφαλμένο συμπέρασμα ότι είναι ξαναδημοσιευμένες. Μετά όμως από προσεκτική μελέτη της σχετικής βιβλιογραφίας και των ειδικών φακέλων των τοπικών βιβλιοθηκών και Αρχείων, μπορεί να διαπιστωθεί ότι στην συντριπτική τους πλειοψηφία είναι ανέκδοτες.
[Για να είναι κανείς κατηγορηματικός όσον αφορά την προγενέστερη δημοσίευση ή μη των φωτογραφιών θα πρέπει να έχει αναδιφήσει τους τόμους των ξένων (ιταλικών, γαλλικών, αγγλικών, γερμανικών, αυστριακών, ρώσικων κλπ) περιοδικών κι εφημερίδων της περιόδου. Δεν νομίζω οτι τα τοπικά αρχεία και βιβλιοθήκες είναι πλούσιες σε τέτοιο υλικό]
Ελάχιστες απ' αυτές έχουν τυπωθεί σε καρτ-ποστάλ [Ποιές συγκεκριμένα; Μόνο μία, την πρώτη, αναφέρει παρακάτω, αλλά χωρίς αναφορά σε εκδότες. Και γιατί η χρήση του ξενικού όρου "καρτ-ποστάλ", αφού υπάρχει ο δόκιμος "ταχυδρομική κάρτα" ή απλώς "κάρτα";]

Κάποιες άλλες παρόμοιες έχουν κατά καιρούς δημοσιευτεί, είναι όμως άλλων φωτογράφων. [Ποιές, δε γράφει].

.....

Σχεδόν βέβαιο είναι ότι δημιουργός των φωτογραφιών είναι ο τότε γραμματέας του αυστριακού προξενείου στο νησί Ριχάρδος Κρύγερ. Άλλωστε στη Νο 3 υπάρχει η ιδιόχειρη υπογραφή του (η φωτογραφία αυτή συμπεριλαμβάνεται στο λεύκωμα του "Χρυσοστόμου" χωρίς υπογραφή, ως "αγνώστου φωτογράφου"). Πολυ λίγες, όπως οι Νο 1, Νο 46, Νο 53 (που έχουν ξαναδημοσιευθεί) [που, πάλι δεν μας πληροφορεί] και Νο 4 είναι αμφισβητούμενης πατρότητας [με ποιά στοιχεία αμφισβητείται η πατρότητά τους;]
Ο Ριχάρδος Γ. Κρύγερ .... ήταν επίσης και σπουδαίος φωτογράφος και δημιουργός καρτ-ποστάλ. [Δεν έχει όμως "βάλει" ούτε ΜΙΑ κάρτα του, ενώ έχει βάλει κάποιες άλλες διαφορων εκδοτών, που ΔΕΝ αναφέρει καθεμιά ποιανού συγκεκριμένου εκδότη είναι (M.B., Behaeddin, Madbak κλπ]

Ερχόμαστε τώρα να σχολιάσουμε μερικές φωτογραφίες:

No. 1:


23 Ιανουαρίου 1897, Χανιά.
Η πυρπόληση της Χριστιανικής συνοικίας. Η φωτογραφία αυτή πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό Illustrated London News [τεύχος;]. Επίσης έχει σκιτσαριστεί από τον Boudier [που;] και έχει εκδοθεί σε καρτ-ποστάλ από διάφορους φωτογράφου[ς] και τυπογράφους [από ποιούς;]

Η φωτογραφία φαίνεται να κυκλοφόρησε σε πολλά αντίτυπα. Βρίσκεται και στο Λεύκωμα "Κρήτη". Δες εδώ. Την έχω κι εγώ στη συλλογή μου:



Σε ταχ.κάρτα εκδόθηκε από τους Perakis & Fortzakis, χωρίς αρίθμηση (Χανιά). Δες πάλι εδώ

Νο. 2 και 3:
Φωτογραφίες της κατεστραμμένης χριστιανικής συνοικίας.

Ολόκληρη σειρά φωτογραφιών θα πρέπει να είχε βγάλει Kruger. Έχω στη συλλογή μου μία διαφορετική από τις δύο. Ετούτη:



Τη διαφορετική αυτή φωτογραφία τη βρίσκουμε σε πολυθεματική κάρτα του Kruger:



Δες την κάρτα #7 εδώ.

Νο. 40:


1898. Χανιά.
Αξιωματικοί των δυνάμεων στο[ν] δημοτικό κήπο.
Πρώτος από αριστερά ένας πανύψηλος σκωτσέζος. [so what? που θά 'λεγε κι ο σκωτσέζος..]

Αντί το πενιχρό αυτό σχόλιο, θα ήταν προτιμότερο να προσπαθούσε να διαβάσει τα ονόματα (Voronoff κλπ) - που πρέπει να είναι των εικονιζομένων - στο κάτω μέρος της φωτογραφίας:



Η φωτογραφία έχει εκδοθεί από τον Kruger ως μέρος πολυθεματικής κάρτας του:



Δες την κάρτα #3 εδώ.

Νο. 45:



Και αυτή υπάρχει σε κάρτα του Kruger:



Δες την κάρτα #1 εδώ. Δες και την κάρτα #16, με με παρόμοια φωτογραφία.

Νο. 53:



Τη φωτογραφία τη βρίσκουμε σε δύο κάρτες του Kruger:





Δες τις κάρτες #5 κα #11 εδώ. Η εικόνα στην #11 θα πρέπει να έχει παρθεί από τη φωτογραφία τυπωμένη (δημοσιευμένη), όπως μαρτυρεί η έντυπη λεζάντα της:



Αυτά, με μια πρώτη εξέταση των φωτογραφιών / καρτών μόνο της συλλογής μου. Ίσως χρειαστεί να επανέλθουμε στο μέλλον με προσθήκες.

Mail Antreas P. Hatzipolakis