ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΦΥΝΤΙΚΗ

Αντρέας Π. Χατζηπολάκης, ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΦΥΝΤΙΚΗ.

Το Κρι - κρι, αριθ. 41, Αθήνα, Δεκέμβρης 1990, σελ. 18.

Α'. Προλογικά.

Το τραγούδι που θα παρουσιάσομε είναι ανέκδοτο. Είναι ένα τραγούδι που αναφέρεται σ' ένα Σφακιανό, τραγικό θύμα της εμφυλιοπολεμικής περιόδου, τον νωματάρχη Σταύρο Φυντικάκη από την Σκάλα της Ανώπολης Σφακίων, που έπεσε από αδερφικό βόλι στα 1947 σε μιαν επίθεση των ανταρτών στα Δελιανά Κισσάμου. Το τραγούδι, που μιλεί σε πρώτο πρόσωπο για τον άδικο χαμό του, είναι ένα επιτύμβιο ποίημα: Γράφτηκε από άγνωστό μου λαϊκό ποιητή και κορνιζαρισμένο υπήρχε πάνω στον τάφο του άτυχου Ανωπολίτη στον Άγιο Λουκά στα Χανιά. Από εκεί το αποστήθισε η συγγένισσά του Ελένη Νικ. Φυντικάκη, η οποία μου το υπαγόρευσε το 1987. Ίσως θα έπρεπε να διευκρινίσομε, προς αποφυγήν παρεξηγήσεων, πως στη δημοσίευσή του δεν υπάρχει καμμία σκοπιμότητα, πολύ δε περισσότερο τώρα που επιτεύχθηκε επιτέλους η πολυπόθητη εθνική συμφιλίωση. Η δημοσέυσή μας εξυπηρετεί αποκλειστικά και μόνο λαογραφικούς σκοπούς.

Η κηδεία του. Από ΕΔΩ

Β' Το Τραγούδι.

Κάθε πρωί με τη δροσιά π' ανοίγει το λουλούδι,

ακουρφαστείτε να σας πω λυπητερό τραγούδι.

Τραγούδι να το μάθετε, τραγούδι να το λέτε,

τον ήρωα υπαξιωματικό να κάθεστε να κλαίτε.

Με Γερμανούς πολέμησε κάτω στον Ψηλορείτη,

τρεις ώρες άμυνα βάστηξε ο Σταύρος ο Φυντίκης.

-- ΄Κοσπέντε χρόνια έκαμα εις την Υπηρεσία,

Κρήτη και Πελοπόννησο και στην Μακεδονία.

Μ' εχθρούς πολλούς πολέμησα, με πίστη και με θάρρος,

δεν εφοβούμουνε ποτές πως θα με πάρει ο Χάρος.

Μα εκει που επερίμενα ήσυχα πια να ζήσω,

τση Τύχης μού ΄τονε γραφτό ν' αδικοθανατίσω.

Εις το χωριό τα Δελιανά μ' είχανε αποσπασμένο,

τον άτυχο, τον άμοιρο και τον κακογραμμένο.

Κι εκεί αντάρτες ήρθανε ογιά να με οπλίσου,

άναντρα και μπαμπέσικα το αίμα μου να χύσου.

Άναντρα με σκοτώσανε και μ' έθαψα στο μνήμα,

κι εκόψαν της ζωούλας μου το μεταξένιο νήμα.

Και από τότες βρίσκομαι στον Άη Λουκά θαμμένος,

από τσι φίλους κι εδικούς για πάντα χωρισμένος.

Δεν κλαίω πως επόθανα, γιατ' ούλοι θα ποθάνου,

τον άδικο μου θάνατο άλλοι μην τόνε κάμου.

Μόνο μια χάρη σου ζητώ, διαβάτη μου, να ζήσεις,

τη μάνα και τ' αδέρφια μου να μου παρηγορήσεις.

Να λάβου την υπομονή και την παρηγορία,

ως έλαβε η Πάναγνος Παρθένος Παναγία.

Γ' Σύντομες Παρατηρήσεις.

Ο ποιητής του τραγουδιού φαίνεται γνώστης της τεχνοτροπίας των Κρητικών Ιστορικών Τραγουδιών, αυτά που ονομάζομε Ιστορικές Ρίμες. Οι πρώτοι τέσσερεις στίχοι της εισαγωγής είναι τυπικοί στίχοι που τους συναντούμε σε παλιότερα τραγούδια, όπως για παράδειγμα στο Τραγούδι του Αρκαδιού:

"Κάθε ταχύ με το δροσιό, π' ανοίγει το λουλούδι,

αφουκραστείτε να σας πω του Αρκαδιού τραγούδι.

Τραγούδι να το μάθετε, τραγούδι να το λέτε,

τ' Αρκάδι το περίφημο να κάθεστε να κλαίτε" (1)

Ορισμένοι άλλοι είναι άψογης δημοτικής τεχνοτροπίας, όπως ο στίχος : "τον άτυχο, τον άμοιρο και τον κακογραμμένο", που ανήκει στο λεγόμενο τριμερές χνάρι κλιμάκωσης του τύπου Α < Α' / Α" (2). Για τον ποιητή μπορούμε επίσης να πούμε πως ήταν ένα σχετικά μορφωμένο άτομο. Το μαρτυρούν οι λόγιες εκφράσεις και λέξεις που χρησιμοποιεί: αφοπλίσουν (έτσι πρέπει μα διαβαστεί το "οπλίσου" της πληροφορήτριάς μας), μεταξένιο νήμα, Πάναγνος. Τελικά πέτυχε τον στόχο του, να δημιουργήσει, δηλαδή, ένα τραγούδι με σμιλεμένους και συγκινητικούς στίχους.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Βλέπε: Παύλος Ι. Φαφουτάκης, Συλλογή Ηρωικών Κρητικών Ασμάτων..... Εν Αθήναις 1889, σελ. 31, αριθ. 19, στίχοι 1 - 4.

2. Βλέπε: Γ. Μ. Σηφάκης, Για μια ποιητική του Ελληνικού Δημοτικού Τραγουδιού. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 1988, σελίδες 165- 167.

Από το βιβλίο:

Βασιλική Χωροφυλακή, Οι Νεκροί μας 1946 - 1948. Εν Αθήναις, Εκ του Τυπογραφείου της Β. Χωροφυλακής 1948, σελ. 8.

Mail Antreas P. Hatzipolakis