Το 1971 η διακεκριμένη Καθηγήτρια Σοφία Α. Αντωνιάδη εξέδωσε τη βιογραφία του Εμμ. Αντωνιάδη, Κρητικού αγωνιστή και λόγιου. [Σελίδα τίτλου ΕΔΩ]. Στη σελιδα 54, υποσημείωση 3, διαβάζουμε:
Πολύ παράδοξα, μόνο ο σύγχρονός του ιστορικός Γρηγ. Παπαδοπετράκης στο έργο του Ι σ τ ο ρ ί α τ ω ν Σ φ α κ ί ω ν (Αθήναι 1888) ούτε καν το όνομα του Εμμ. Αντωνιάδη αναφέρει. [Ολοκληρη ΕΔΩ]
Να όμως που και ή ίδια η βιογράφος υποπίπτει στο ίδιο ακριβώς "παράπτωμα"! Σε ολόκληρο το βιβλίο της δεν υπάρχει ούτε μία αναφορά του ονόματος του Εμμ. Βυβιλάκη [Δες το Ευρετήριο ΕΔΩ], που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στο Κίνημα του 1841, κι αργότερα στηλίτευσε μέσω της εφημερίδας του ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ τους πρωταγωνιστές του Αδελφούς Χαιρέτη, Εμμ. Αντωνιάδη κ.ά. Μάλιστα ο Αντωνιάδης, από την εφημερίδα του ΑΘΗΝΑ, απάντησε στον Βυβιλάκη, αφήνοντας και προσωπικές αιχμές εναντίον του. Ο Βυβιλάκης ανταπάντησε, παράγραφο προς παράγραφο, στα φύλλα #5 (11-10-1841 Δες ΕΔΩ) και #6 (18-10-1841 Δες ΕΔΩ την πρώτη σελίδα. Υπάρχει και συνέχεια στις επόμενες) της εφημερίδας του.
Είναι αδύνατο να μην "έπεσε" πάνω σε αυτήν την αντιπαράθεση των δυο ανδρών η συγγραφέας (αφού είχε αναδιφήσει το αρχείο και τα φύλλα της ΑΘΗΝΑΣ του Αντωνιάδη) και θα περίμενε κάποιος να την είχε σχολιάσει.
Mail Antreas P. Hatzipolakis
Τρίτη 28 Σεπτεμβρίου 2010
Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου 2010
ΑΝΩΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ "ΡΑΔΑΜΑΝΘΥ"
Ειδήσεις σχετικές με την Ανώπολη από την εφημερίδα ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ (που εξέδιδε ο Εμμ. Βυβιλάκης).
ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ #9 (8-11-1841)
[Ενώ άλλοι παίρνουν αφειδώς βοηθήματα από την Ελληνική Κυβέρνηση]...
ο εις τας μάχας γεγηρακώς Μανούσος Δασκαλάκης, πρεσβύτερος αδελφός του αειμνήστου Τσελεπή, και έγγονος του περιβοήτου Δασκαλογιάννη, και ο αδελφός του περιφήμου Σήφακα, λιμώττουν περιφερόμενοι εις τους δρόμους των Αθηνών χωρίς στέγην και ενδύματα ικανά!
*****************************************
ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ #26(15 - 3 - 1842)
Εις το Σπανιάκον, χωρίον της επαρχίας Σελίνου, ήρπασαν οι Τούρκοι δύο κόρας Σφακιανάς μίαν εβδομάδα πριν της απόκρεω, αι οποίαι ευρίσκοντο εκεί διά να μαζεύουν ελιές. Η μία εκ των δυστυχών αυτών κορασίων ήτον έως είκοσι χρόνων, του Πωλογιωργάκη από την Ανώπολιν, η δε άλλη ήτο μόλις εννέα χρόνων την ηλικίαν, του Βαρδή Μαυρογιαννάκη [διάβαζε Μαυριγιαννάκη] παρομοίως από την Ανώπολιν.
Στο επόμενο φύλλο αναφέρει πάλι την αρπαγή (χωρίς τα ονόματα).
ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ #27 (21 - 3 - 1842)
... και από το Σέλινο έκλεψαν [οι Τούρκοι] δύο γυναίκες χριστιανές η μία έως 20 χρόνων και η άλλη 13 και είναι σήμερον 46 ημέρες οπού τες άρπαξαν δυναστικώς από τας αγκάλας της μητρός των, και ούτε τους Τούρκους που τες άρπαξαν δεν επιάσασι, ούτε τας νέας δεν ημπορεί η Διοίκησις να πάρει από τα χείρας των ανόμων Τούρκων
Mail Antreas P. Hatzipolakis
[Ενώ άλλοι παίρνουν αφειδώς βοηθήματα από την Ελληνική Κυβέρνηση]...
ο εις τας μάχας γεγηρακώς Μανούσος Δασκαλάκης, πρεσβύτερος αδελφός του αειμνήστου Τσελεπή, και έγγονος του περιβοήτου Δασκαλογιάννη, και ο αδελφός του περιφήμου Σήφακα, λιμώττουν περιφερόμενοι εις τους δρόμους των Αθηνών χωρίς στέγην και ενδύματα ικανά!
*****************************************
Εις το Σπανιάκον, χωρίον της επαρχίας Σελίνου, ήρπασαν οι Τούρκοι δύο κόρας Σφακιανάς μίαν εβδομάδα πριν της απόκρεω, αι οποίαι ευρίσκοντο εκεί διά να μαζεύουν ελιές. Η μία εκ των δυστυχών αυτών κορασίων ήτον έως είκοσι χρόνων, του Πωλογιωργάκη από την Ανώπολιν, η δε άλλη ήτο μόλις εννέα χρόνων την ηλικίαν, του Βαρδή Μαυρογιαννάκη [διάβαζε Μαυριγιαννάκη] παρομοίως από την Ανώπολιν.
Στο επόμενο φύλλο αναφέρει πάλι την αρπαγή (χωρίς τα ονόματα).
... και από το Σέλινο έκλεψαν [οι Τούρκοι] δύο γυναίκες χριστιανές η μία έως 20 χρόνων και η άλλη 13 και είναι σήμερον 46 ημέρες οπού τες άρπαξαν δυναστικώς από τας αγκάλας της μητρός των, και ούτε τους Τούρκους που τες άρπαξαν δεν επιάσασι, ούτε τας νέας δεν ημπορεί η Διοίκησις να πάρει από τα χείρας των ανόμων Τούρκων
Mail Antreas P. Hatzipolakis
Πέμπτη 23 Σεπτεμβρίου 2010
ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΒΥΒΙΛΑΚΗΣ
Δες και άλλη ανάρτησή μας για τον Βυβιλάκη ΕΔΩ
Ο φλογερός αγωνιστής δημοσιογράφος Εμμ. Βυβιλάκης είχε εκδώσει στην Αθήνα την εφημερίδα ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ, της οποίας ήταν αποκλειστικός συντάκτης. Η εφημερίδα έχει τη δική της ιστορία, αλλά εδώ δεν θα ασχοληθούμε μ' αυτήν, αλλα θα δούμε δυο ενδιαφέροντα ποιήματα του Βυβιλάκη που δημοσίευσε στο φύλλο #22 (14 - 2 - 1842) [Δες τη δημοσίευση, από το σώμα της εφημερίδας στη Βιβλιοθήκη της Βουλής, ΕΔΩ]. Ο Βυβιλάκης συχνά παρενέβαλε στα άρθρα του δικά του ποιήματα με πατριωτικό περιεχόμενο. Ως ποίηση τα στιχουργήματα αυτά δεν έχουν καμιά ιδιαίτερη αξία. Έχει όμως αξία το περιεχόμενο τους, γιατί ήταν εμψυχωτικό για τους εθνικούς αγώνες.
Το πρώτο ποίημα:
Παρά σαπίσω σαν την γριά εις το κρεβάτι επάνω,
κάλλιο στο χέρι τ' άρματα σαν άνδρας ν' αποθάνω,
να 'χω μπηγμένο το σπαθί στου Τούρκου το στομάχι,
όταν θα μου 'ρθει η κουρσουμιά ας λάχει όπου μου λάχει.
Φτάνει να 'χω στο χέρι μου πεντεξοχτώ κεφάλια,
στα κουτσοκέφαλα κορμιά να πέσω αγάλι' αγάλια.
Kι οι ανδρειωμένοι φίλοι μου νά 'ρθουσιν να με θάψουν,
εις έναν τόπο αγερινό και πάνω μου να γράψουν:
"(Ε)νός ανδρειωμένου κόκκαλα η πλάκα αυτή σκεπάζει,
που πέθανε μαχόμενος για την ελευθερία,
και τ' όνομά του το λαμπρό αιώνες θεν' ακμάζει,
γιατί δεν καταδέχτηκε να ζει στην τυραννία."
Το δεύτερο ποίημα:
(με μια ενδιαφέρουσα εικόνα συνεύρεσης επαναστάτη με τη σύζυγό του)
Αν γονείς αναθραμμένοι εις απάνθρωπον δουλείαν,
μόλις εσυναισθανθήκαν την αισχράν της ατιμίαν,
κι εγκαταλιπόντες πλούτη, τέκνα και οικογενείας,
ανυψώσαν την σημαίαν της γλυκειάς ελευθερίας
κι επολέμησαν ανδρείως εναντίον των τυράννων,
με κινδύνους αμετρήτους, εναντίον των βασάνων,
γιαν' αφήσουν στα παιδιά των ένδοξον κληρονομίαν
της λατρείας των το δόγμα, την γλυκειάν ελευθερίαν,
τα παιδιά τέτοιων γονέων τάχα δεν θα ενθυμούνται
των γονέων των τας πράξεις και παντού να τας μιμούνται;
Των οποίων αι μητέρες τότε τα εσυλλάμβάναν,
τους συζύγους των σκιρτώσαι, όποταν απελαμβάναν,
με τας δάφνας εστεμμένους, με της νίκης τους παιάνας,
απ' τας μάχας ερχομένους σφίγγουσαί τους στας αγκάλας.
Κι όπλα των τυραννοκτόνα πρώτα αγγίζαν στας γαστέρας,
ενθουσιωσών μητέρων απ΄αυτούς των τους πατέρας...
Κι αναχωρούντες πάλιν για της μάχης το πεδίον
έλεγον εις τας συζύγους: - "Φιλελεύθερον παιδίον
να γεννήσης, σύζυγέ μου, του πατρός να ενθυμείται,
και τας πράξεις του με ζήλον και ανδρείαν να μιμείται."
Εντολήν, λοιπόν, τοιαύτην δύνανται να παραβώσιν,
όσα γνήσιά των τέκνα θέλουν να ονομασθώσιν;
Mail Antreas P. Hatzipolakis
Ο φλογερός αγωνιστής δημοσιογράφος Εμμ. Βυβιλάκης είχε εκδώσει στην Αθήνα την εφημερίδα ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ, της οποίας ήταν αποκλειστικός συντάκτης. Η εφημερίδα έχει τη δική της ιστορία, αλλά εδώ δεν θα ασχοληθούμε μ' αυτήν, αλλα θα δούμε δυο ενδιαφέροντα ποιήματα του Βυβιλάκη που δημοσίευσε στο φύλλο #22 (14 - 2 - 1842) [Δες τη δημοσίευση, από το σώμα της εφημερίδας στη Βιβλιοθήκη της Βουλής, ΕΔΩ]. Ο Βυβιλάκης συχνά παρενέβαλε στα άρθρα του δικά του ποιήματα με πατριωτικό περιεχόμενο. Ως ποίηση τα στιχουργήματα αυτά δεν έχουν καμιά ιδιαίτερη αξία. Έχει όμως αξία το περιεχόμενο τους, γιατί ήταν εμψυχωτικό για τους εθνικούς αγώνες.
Το πρώτο ποίημα:
Παρά σαπίσω σαν την γριά εις το κρεβάτι επάνω,
κάλλιο στο χέρι τ' άρματα σαν άνδρας ν' αποθάνω,
να 'χω μπηγμένο το σπαθί στου Τούρκου το στομάχι,
όταν θα μου 'ρθει η κουρσουμιά ας λάχει όπου μου λάχει.
Φτάνει να 'χω στο χέρι μου πεντεξοχτώ κεφάλια,
στα κουτσοκέφαλα κορμιά να πέσω αγάλι' αγάλια.
Kι οι ανδρειωμένοι φίλοι μου νά 'ρθουσιν να με θάψουν,
εις έναν τόπο αγερινό και πάνω μου να γράψουν:
"(Ε)νός ανδρειωμένου κόκκαλα η πλάκα αυτή σκεπάζει,
που πέθανε μαχόμενος για την ελευθερία,
και τ' όνομά του το λαμπρό αιώνες θεν' ακμάζει,
γιατί δεν καταδέχτηκε να ζει στην τυραννία."
Το δεύτερο ποίημα:
(με μια ενδιαφέρουσα εικόνα συνεύρεσης επαναστάτη με τη σύζυγό του)
Αν γονείς αναθραμμένοι εις απάνθρωπον δουλείαν,
μόλις εσυναισθανθήκαν την αισχράν της ατιμίαν,
κι εγκαταλιπόντες πλούτη, τέκνα και οικογενείας,
ανυψώσαν την σημαίαν της γλυκειάς ελευθερίας
κι επολέμησαν ανδρείως εναντίον των τυράννων,
με κινδύνους αμετρήτους, εναντίον των βασάνων,
γιαν' αφήσουν στα παιδιά των ένδοξον κληρονομίαν
της λατρείας των το δόγμα, την γλυκειάν ελευθερίαν,
τα παιδιά τέτοιων γονέων τάχα δεν θα ενθυμούνται
των γονέων των τας πράξεις και παντού να τας μιμούνται;
Των οποίων αι μητέρες τότε τα εσυλλάμβάναν,
τους συζύγους των σκιρτώσαι, όποταν απελαμβάναν,
με τας δάφνας εστεμμένους, με της νίκης τους παιάνας,
απ' τας μάχας ερχομένους σφίγγουσαί τους στας αγκάλας.
Κι όπλα των τυραννοκτόνα πρώτα αγγίζαν στας γαστέρας,
ενθουσιωσών μητέρων απ΄αυτούς των τους πατέρας...
Κι αναχωρούντες πάλιν για της μάχης το πεδίον
έλεγον εις τας συζύγους: - "Φιλελεύθερον παιδίον
να γεννήσης, σύζυγέ μου, του πατρός να ενθυμείται,
και τας πράξεις του με ζήλον και ανδρείαν να μιμείται."
Εντολήν, λοιπόν, τοιαύτην δύνανται να παραβώσιν,
όσα γνήσιά των τέκνα θέλουν να ονομασθώσιν;
Mail Antreas P. Hatzipolakis
Τετάρτη 22 Σεπτεμβρίου 2010
ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΘΕΡΙΣΟ 1930
Δεν γνωρίζω οι εκδραμόντες (προφανώς οι αστοί με τη φράγκικη φορεσιά) ποιοί είναι.
Mail Antreas P. Hatzipolakis
Τρίτη 21 Σεπτεμβρίου 2010
ΟΙ ΠΑΠΑΔΕΡΟΙ ΤΗΣ ΑΝΩΠΟΛΗΣ
Στην χανιώτικη εφημερίδα: ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ (# 57, 23-11-1907) δημοσιεύτηκε μια νεκρολογία του Ανωπολίτη παπά Ιωάννη Παπαδερού, με συντάκτη που υπογράφει απλώς ως ΑΝΩΠΟΛΙΤΗΣ. Δεν ξέρω ποιός ήταν αυτός ο μορφωμένος κάτοικος του χωριού που την έγραψε, αλλά δεν πρέπει να ήταν ο Γεώργιος Δασκαλογιάννης, γιατί ως φιλοπριγκηπικός δεν θα έστελνε κείμενο για δημοσίευση σε φιλοβενιζελική εφημερίδα. Εν πάση περιπτώσει δεν έχει τόση σημασία το όνομα του αρθρογράφου, όσο οι πληροφορίες για την οικογένεια των Παπαδερών από τον Άγιο Δημήτρη της Ανώπολης.
Έτσι μαθαίνομε ότι ο Χατζη - Μανώλης, αδελφός του παππού του θανόντος, είχε συμμετάσχει στη Επανάσταση του Δασκαλογιάννη και πέθανε στη φυλακή (στον Κούλε Ηρακλείου). Αναφέρει ως πρόγονο του παπά και τον γνωστό αρχηγό στην Επανάσταση του 1821, τον Χατζή - Νικηφόρο (Χατζηδονικηφόρο), ο οποίος ήταν γιος του αδελφού του παραπάνω Χατζή - Μανώλη. Ένα άλλο σημαντικό μέλος της οικογένειας που αναφέρει, είναι ο Φιλικός Ιωάννης Μ. Παπαδερός, αδελφός του πατέρα του παπά. Αλλά και ο ίδιος ο παπάς είχε αναπτύξει έντονη εθνική και κοινωνική δράση.
Διαβάστε το κείμενο της νεκρολόγίας ΕΔΩ
Σημειώνω πως δυο εγγονοί του παπά, γιοί του γιού του Δημήτρη, ο Νίκος κι ο Σπύρος Παπαδερός, εκτελέστηκαν μαζύ με άλλους Σφακιανούς, το 1941 από τους Γερμανούς στην Χώρα Σφακίων.
Mail Antreas P. Hatzipolakis
Έτσι μαθαίνομε ότι ο Χατζη - Μανώλης, αδελφός του παππού του θανόντος, είχε συμμετάσχει στη Επανάσταση του Δασκαλογιάννη και πέθανε στη φυλακή (στον Κούλε Ηρακλείου). Αναφέρει ως πρόγονο του παπά και τον γνωστό αρχηγό στην Επανάσταση του 1821, τον Χατζή - Νικηφόρο (Χατζηδονικηφόρο), ο οποίος ήταν γιος του αδελφού του παραπάνω Χατζή - Μανώλη. Ένα άλλο σημαντικό μέλος της οικογένειας που αναφέρει, είναι ο Φιλικός Ιωάννης Μ. Παπαδερός, αδελφός του πατέρα του παπά. Αλλά και ο ίδιος ο παπάς είχε αναπτύξει έντονη εθνική και κοινωνική δράση.
Διαβάστε το κείμενο της νεκρολόγίας ΕΔΩ
Σημειώνω πως δυο εγγονοί του παπά, γιοί του γιού του Δημήτρη, ο Νίκος κι ο Σπύρος Παπαδερός, εκτελέστηκαν μαζύ με άλλους Σφακιανούς, το 1941 από τους Γερμανούς στην Χώρα Σφακίων.
Mail Antreas P. Hatzipolakis
Δευτέρα 20 Σεπτεμβρίου 2010
ΔΙΑΜΑΧΗ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΩΝ
Τα Χανιά, πρωτεύουσα της Κρήτης τότε, παρουσίαζαν ένα πολυεθνικό χαρακτήρα και οι πελάτες των φωτογράφων -οι πιο ευκατάστατοι- θα πρέπει να ήταν ξένοι. Εκεί οφείλεται και το γεγονός ότι τα φωτογραφικά κείμενα, στις διαφημίσεις και στα πασπαρτού των φωτογραφιών, στα τέλη του περασμένου αιώνα και στις αρχές του 20ου, ήταν ξενόγλωσσα.
Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς πήγε ο Γεώργιος Διαμαντόπουλος στα Χανιά. Αν δεχτούμε όμως την πληροφορία ότι δούλεψε εκεί μαζί με τον Περικλή, για δυο χρόνια, τότε θα πρέπει να βρισκόταν ήδη εκεί το 1896. Λίγο αργότερα πρέπει να πήγε και ο Περικλής. Οι δυο αδελφοί χώρισαν επαγγελματικά το 1898 και από τότε είχαν συνεχείς και έντονες διαμάχες μεταξύ τους, μέσα από τις τοπικές εφημερίδες εκείνης της εποχής.
(Άλκης Ξανθάκης, Περικλής Διαμαντόπουλος, ΕΔΩ)
Πρώτος ο Περικλής έστειλε επιστολή στην χανιώτικη εφημερίδα: ΠΑΤΡΙΣ (#153, 15 Φεβρ. 1901), με την οποία διευκρινίζει ότι το φωτογραφείο του δεν έχει σχέση με εκείνο του αδελφού του. Δες την ΕΔΩ.
Η απάντηση του Γ. Διαμαντόπουλου δημοσιεύτηκε στο επόμενο φύλλο της ίδιας εφημερίδας (#154, 17 Φεβρ. 1901). Δες την ΕΔΩ.
Η πίσω όψη ΕΔΩ
Mail Antreas P. Hatzipolakis
Σάββατο 18 Σεπτεμβρίου 2010
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΚΟΥΛΟΥΔΗΣ, ΠΟΙΗΤΗΣ ΕΚ ΤΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ
Ένας από τους πολλούς του "Ρεθύμνου των Γραμμάτων" ήταν ο Νικόλαος Παλιεράκης. [Βιογραφία του ΕΔΩ]. Το 1918 τον βρίσκουμε Γυμνασιάρχη στο Η' Γυμνάσιο Αθηνών. Τότε, ανήμερα της γιορτής του, 6 Δεκεμβρίου, ο ξάδελφός του Γεώργιος Σκουλούδης, του αφιέρωσε ένα ποίημα, το οποίο έγραψε στη πρώτη λευκή σελίδα του χειρόγραφου βιβλίου:
Νικολάου Παλιεράκι
(Γυμνασιάρχου)
Στοιχεία Λογικής και Ηθικής.
Το Ποίημα:
Σήμερον που εορτάζης, ξάδελφέ μου Παλιεράκι,
με λευκάς της κόμης τρίχας και υπόλευκον μουστάκι,
Γυμνασιάρχης εύχομαι έτη πολλά να ζήσης,
όπως πνευματικώς πολλούς ακόμη οφελήσης.
Διότι κατ' αξίωμα, που δεν αρνούνται όλοι,
- Omnibus est inutilis qui vivit sibi soli -
Και επειδή τα γράμματα παράγουν στρατιώτας
γενναίους - ως γνωρίζοντας τι θέλουν πατριώτας -
Δεκεμβρίου εξ στα χίλια εννιακόσια δεκοκτώ
και εντός του Γυμνασίου του υπ' αριθμόν οκτώ,
εν Αθήναις γράφω πρός σε, άξιον επαίνου κι ύμνου,
ο Γεώργιος Σκουλούδης, ποιητής εκ του Ρεθύμνου.
Νομίζω ότι αυτός ο Γεώργιος Σκουλούδης είναι ο Γ. Μ. Σκουλούδης, του οποίου ποιήματα έχομε αναρτήσει ΕΔΩ.
Σημείωση: Εκτός από το παραπάνω, υπάρχουν κι άλλα χειρόγραφο βιβλία του Παλιεράκη. Ίσως τα παρουσιάσωμε αναλυτικά εδώ κάποια στιγμή.
Mail Antreas P. Hatzipolakis
Νικολάου Παλιεράκι
(Γυμνασιάρχου)
Στοιχεία Λογικής και Ηθικής.
Το Ποίημα:
Σήμερον που εορτάζης, ξάδελφέ μου Παλιεράκι,
με λευκάς της κόμης τρίχας και υπόλευκον μουστάκι,
Γυμνασιάρχης εύχομαι έτη πολλά να ζήσης,
όπως πνευματικώς πολλούς ακόμη οφελήσης.
Διότι κατ' αξίωμα, που δεν αρνούνται όλοι,
- Omnibus est inutilis qui vivit sibi soli -
Και επειδή τα γράμματα παράγουν στρατιώτας
γενναίους - ως γνωρίζοντας τι θέλουν πατριώτας -
Δεκεμβρίου εξ στα χίλια εννιακόσια δεκοκτώ
και εντός του Γυμνασίου του υπ' αριθμόν οκτώ,
εν Αθήναις γράφω πρός σε, άξιον επαίνου κι ύμνου,
ο Γεώργιος Σκουλούδης, ποιητής εκ του Ρεθύμνου.
Νομίζω ότι αυτός ο Γεώργιος Σκουλούδης είναι ο Γ. Μ. Σκουλούδης, του οποίου ποιήματα έχομε αναρτήσει ΕΔΩ.
Σημείωση: Εκτός από το παραπάνω, υπάρχουν κι άλλα χειρόγραφο βιβλία του Παλιεράκη. Ίσως τα παρουσιάσωμε αναλυτικά εδώ κάποια στιγμή.
Mail Antreas P. Hatzipolakis
Τετάρτη 15 Σεπτεμβρίου 2010
ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΟΡΑΚΑΣ
Μιχαήλ Κόρακας(1797-1882)
Ταχ. Κάρτες
Χωρίς Εκδότη
Εκδότης Pantatossaki Freres (Ηράκλειο)
Εκδότης N. Alikiotis #204 (Ηράκλειο)
Εκδότης N. Alikiotis #363 (Ηράκλειο)
Χωρίς Εκδότη (Αθήνα)
Ποίημα που απήγγειλε ο παπάς Κωνστ. Τζερνιάς κατά μια μετάβαση του Κόρακα στο Ηράκλειο. Δημοσιεύτηκε στην χανιώτικη εφημερίδα: ΠΑΤΡΙΣ #33 (7-8-1882) [η δημοσίευση, από το σώμα της εφημερίδας στη Βιβλιοθήκη της Βουλής, ΕΔΩ]
Και αι πέτραι και το χώμα της αιματοφύρτου Κρήτης,
χαιρετούν τον ερχομόν σου, Κόρακα, υιέ της Δίκτης.
Τα εδάφη της Πατρίδος, σου γλυκοφιλούν τα ίχνη
και αισθάνονται τα χείλη ηδονήν - μακράν η λύπη.
Είναι δυνατόν καρδία μητρική να ενθυμήται
παρελθόντα πάθη! πόνους! και να μην παρηγορήται;
Όταν βλέπη τον υιόν της
τον χειρούργον των πληγών της
τρυφερώς εις τας αγκάλας συχνοσφίγγει το παιδί της
και από την χαράν της παύει η των πόνων της δριμύτης.
- Συ, υιέ μου, μειδιώσα τω λαλεί σεμνυνομένη,
συ μ' αφήρεσας αλύσους, μεθ' ων μ' είχον δεσμευμένην.
Συ μετ' άλλων αδελφών σου εμοχθήσατε γενναίως,
ίνα σπάσετε τελείως τα δεσμά μου, πλην ματαίως.
Οπωσδήποτ' όμως χαίρω αρκετήν ελευθερίαν,
'ς την αγάπην σας ευρίσκω αρκετήν παρηγορίαν.
Δεν εγέννησ' αναισθήτους ουδέ και ανάνδρους όγκους,
αλλ' εγέννησα ανδρείους, του ζυγού εχθρούς ασπόνδους.
Κι' αν δικαίως [η] Ιταλία χαίρει για τον Γαριβάλδην,
για τον Κόρακα επίσης έχω 'γω χαράν μεγάλην.
Στιχ. 8: συχνοσφίγγει διαβαζε σφικτοσφίγγει
Mail Antreas P. Hatzipolakis
Ταχ. Κάρτες
Ποίημα που απήγγειλε ο παπάς Κωνστ. Τζερνιάς κατά μια μετάβαση του Κόρακα στο Ηράκλειο. Δημοσιεύτηκε στην χανιώτικη εφημερίδα: ΠΑΤΡΙΣ #33 (7-8-1882) [η δημοσίευση, από το σώμα της εφημερίδας στη Βιβλιοθήκη της Βουλής, ΕΔΩ]
Και αι πέτραι και το χώμα της αιματοφύρτου Κρήτης,
χαιρετούν τον ερχομόν σου, Κόρακα, υιέ της Δίκτης.
Τα εδάφη της Πατρίδος, σου γλυκοφιλούν τα ίχνη
και αισθάνονται τα χείλη ηδονήν - μακράν η λύπη.
Είναι δυνατόν καρδία μητρική να ενθυμήται
παρελθόντα πάθη! πόνους! και να μην παρηγορήται;
Όταν βλέπη τον υιόν της
τον χειρούργον των πληγών της
τρυφερώς εις τας αγκάλας συχνοσφίγγει το παιδί της
και από την χαράν της παύει η των πόνων της δριμύτης.
- Συ, υιέ μου, μειδιώσα τω λαλεί σεμνυνομένη,
συ μ' αφήρεσας αλύσους, μεθ' ων μ' είχον δεσμευμένην.
Συ μετ' άλλων αδελφών σου εμοχθήσατε γενναίως,
ίνα σπάσετε τελείως τα δεσμά μου, πλην ματαίως.
Οπωσδήποτ' όμως χαίρω αρκετήν ελευθερίαν,
'ς την αγάπην σας ευρίσκω αρκετήν παρηγορίαν.
Δεν εγέννησ' αναισθήτους ουδέ και ανάνδρους όγκους,
αλλ' εγέννησα ανδρείους, του ζυγού εχθρούς ασπόνδους.
Κι' αν δικαίως [η] Ιταλία χαίρει για τον Γαριβάλδην,
για τον Κόρακα επίσης έχω 'γω χαράν μεγάλην.
Στιχ. 8: συχνοσφίγγει διαβαζε σφικτοσφίγγει
Mail Antreas P. Hatzipolakis
Δευτέρα 13 Σεπτεμβρίου 2010
.jpg){kind=link}
ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΒΛΑΣΤΟΥ (;)
Στην εφημερίδα ΛΕΥΚΑ ΟΡΗ, #53 (6 Ιουλίου 1895 [Το φύλλο, από τη Βιβλιοθήκη της Βουλής, ΕΔΩ]), που εξέδιδε ο Εμμ. Βαρδίδης στην Αθήνα, δημοσιεύτηκε, ένα πολύστιχο πατριωτικό ποίημα, διασκευή ενός Κρητικού παροιμιόμυθου για τον Αέρα, το Νερό και την Τιμή. Τον μύθο αυτόν τον έχω ακούσει στην Ανώπολη ως εξής (παραλλαγή):
Ήτανε, λέει, μια φορά τρεις φίλοι: ο Αέρας, το Νερό κι η Αθρωπιά [= Ανθρωπιά], κι ήτανε να χωρίσουνε.
Λέει ο Αέρας: - Ανέ με χάσετε θα με βρείτε στου πεύκου τα φύλλα.
Λέει το Νερό: - Ανέ με χάσετε θα με βρείτε στου βρούλου τη ρίζα.
Και λέει κι η Αθρωπιά: - Εμένα ξανοίγετε να μη με χάσετε, γιατί ανέ με χάσετε δε θα με ξαναβρείτε!
Ο ποιητής υπογράφει μόνο με τα αρχικά του: Π.Β. Εκείνη την εποχή, τον 19ον αιώνα, στην Αθήνα είχαμε τρία σπουδαία Κρητικά "Β" που θα μπορούσαν να είναι οι ποιητές: Βαρδίδης, Βυβιλάκης, Βλαστός. Οι δυο πρώτοι δεν είναι, γιατί πέραν από το γεγονός ότι τα μικρά τους ονόματα δεν αρχίζουν από Π., ο μεν Βαρδίδης ήταν ο παραλήπτης, ο δε Βυβιλάκης δεν βρισκόταν στη ζωή το 1895. Έτσι πιστεύω πως τα αρχικά σημαίνουν Παύλος Βλαστός. Κάτι άλλο που συνηγορεί στην ταύτιση, είναι η επιλογή από τον ποιητή ενός λαογραφικού στοιχείου, και είναι γνωστή η οικείωση του Βλαστού με την Κρητική Λαογραφία (δικαίως θεωρείται ο πατέρας της). Είναι δε πιθανόν ο μύθος να υπάρχει στην οικεία κατηγορία των μύθων στο πολύτιμο αρχείο του που απόκειται στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης στα Χανιά.
Το ποίημα:
ΤΩ ΦΙΛΟΠΑΤΡΙΔΙ ΚΑΙ ΦΙΛΩ ΜΟΙ
Κ. ΕΜ. ΒΑΡΔΙΔΗ
ΕΠΙ ΤΗ ΕΠΕΤΕΙΩ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΤΩΝ "Λ. ΟΡΕΩΝ"
Η "ΙΔΗ" ΣΥΓΧΑΙΡΟΥΣΑ ΤΑ "ΛΕΥΚΑ ΟΡΗ"
__________________
ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ, Η ΠΕΝΤΑΡΦΑΝΗ ΚΡΗΤΗ, ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ
ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ ΚΑΙ Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ
(Εκ Κρητικού Λαϊκού Μύθου)
Συμποσίου γενομένου εκ πολιτικών αρχόντων,
ήτο πλήθος κεκλημένων δεσποινών τε και γερόντων.
Η Τιμή 'χε τα πρωτεία μεταξύ των επωνύμων,
δεξιά το Ύδωρ ήτο, κι ο Αήρ εξ ευωνύμων.
Συμπεσόντος δε του λόγου εις εννοίας αποκρύφων,
εξηγήσεις δε και λύσεις αινιγμάτων, πολλών γρίφων.
Ο Αήρ πρώτος, ως γέρων, άρχεται της ομιλίας,
μέσω των συνδαιτυμόνων μ' αινιγμάτων ποικιλίας.
Βλέπετέ με: ποίος είμαι; πανταχού παρών λογούμαι
αν κρυφθώ, τι με προδίδει ότ' υπάρχω και κινούμαι;
Τότ' εκ δεξιών το Ύδωρ, λύσιν ακριβή του δίδει.
"Όπου αν κρυβής, ώ φίλε, λεύκης φύλλον σε προδίδει."
Και χειροκροτούν οι πάντες, και ως δώρον του προσφέρουν,
στάμνον οίνου 'μπεμπλησμένην κι ως σοφόν αυτό γεραίρουν.
Το δε Ύδωρ ανυψώθη, κι ευχαρίστησε το πλήθος,
της Σφιγγός του ακροώνται πότε θ΄ακουσθή ο γρίφος.
"Υπό γην εις τους αγρούς σας κεκρυμμένον, ημπορείτε,
πριν ανασκαφή να γείνη με σημείον να μ' ευρήτε;"
Η Τιμή λευχειμονούσα, ροδοπάρειος προβαίνει,
του αινίγματος την λύσιν εκ της πείρας εξυφαίνει
- Κρητών, λέγει παροιμία: "Όπου ιδής βρουλιά και βάτο,"
των περί την γεωργίαν: " Δέξου και νερό ΄ποκάτω"-
Η Τιμή χειροκροτείται και τον στέφανον της φέρουν
εξ ελαίας τε και μύρτου, ύμνους έψαλλον και χαίρουν.
Μετά τας χειροκροτήσεις και την στέψιν και τους ύμνους,
η Τιμή το αίνιγμά της, λέγει, σοβαρά και σύννους
"Η Τιμή εάν σας φύγη, δύνασθε να την ευρήτε;
λύσιν αναμένω απ' όλους, και με δάφνην θα στεφθήτε."
Εις την λύσιν τα Στοιχεία σκέπτονται ως διπλωμάται,
πλην ζαλίζονται ματαίως, ως να ήσαν υπνοβάται!
Εν τοιαύτ' απελπισία δέχονται "ν' αποφασίσουν
των Κρατών οι Διπλωμάται της Ευρώπης να το λύσουν."
*
* *
Συνεδρίασαν εν Κρήτη των Κρατών οι Διπλωμάται,
ήτις μέσω των ηπείρων και των θαλασσών μυκάται.
Ήτις πρώτη εν τω κόσμω έδειξε τους νομοθέτας,
τον Ραδάμανθυν και Μίνων, ήρωας, αγωνοθέτας.
Πλην, φευ! σήμερον στενάζει 'ς τον ζυγόν της τυραννίας,
είν' αιχμάλωτος και δούλη Τουρκομάνων της Ασίας.
Είν' αιχμάλωτος εισέτι! η φωτίσασα τα έθνη,
με σοφίαν κ' ευνομίαν, επιστήμην τε και τέχνην.
Μέσον δε του Συνεδρίου, εις τον Γερω - Ψηλορείτη,
προσεκλήθη και ανήλθεν η πεντάρφανή μας Κρήτη.
Μόλις είχεν ησυχάσει από μάχας των εχθρών της,
τα δεσμά της είχε θραύσει μόνη, διά των χειρών της.
Μόλις είχεν ησυχάσει από μάχας των αγρίων,
κ' έφερε πληγάς ακόμη των αιμοχαρών θηρίων.
*
* *
Άγγλο-Γάλλων, Ρώσσων κι άλλων... πλήρης είν΄η Συνεδρία,
ο δε γρίφος συζητείται με συζήτησιν αγρίαν.
Πλην, ματαίως κοπιώσιν, η τιμή απουσιάζει...
των Διπλωματών ουδένας εις την λύσιν πλησιάζει!!!
Που εκρύβη; ... Τις γνωρίζει; η πριν πανταχού παρούσα!
και την ανακάλυψίν της ν' ανιχνεύσουν απορούσαν.
Ήτο θόρυβος μεγάλος, ταραχή του Συνεδρίου,
ότε άρχεται η Κρήτη, μετά λόγου στεντορίου.
*
* *
- Την συγγνώμην, Διπλωμάται, παρ' Υμών θα απαιτήσω,
την Τιμήν αφού ζητείτε και το αίνιγμα να λύσω.
Η Τιμή 'ς στας κεφαλάς Σας πάντοτε εκατοικούσε,
αλλ' αφού η νήσος αύτη τους εχθρούς της 'πολεμούσε,
Δύο ήμισυ αιώνας! τα παιδιά μ' απεμπολούνται!
αιχμαλώτων μυριάδες ως ανδράποδα πωλούνται!
Ένωσιν με την Ελλάδα είχε σύνθημα κ' επόθει,
πλην ατίμως ΄ς τον εχθρόν της παρ' Υμών επαραδόθη!
Παρ' Υμών επαραδόθη 'ς τας ορδάς των Μαμαλούκων,
ς' τους αισχρούς της Άγαρ γόνους και των Κούρδων και Καλμούκων,
'ς τους εχθρούς πάσης προόδου, εις φυλάς των Καννιβάλων,
Μωαμεθανών, Τατάρων, Ζεϊμπέκιδων και άλλων.
Σας ζητεί ελευθερίαν από τα Είκοσι [κι] ένα,
αγωνίζεται, σπαράσσει!... αντιλήπτωρα ουδένα!!!
Εκατόμβαι, πυρπολήσεις, πύργοι κεφαλών, στρεβλώσεις,
και μαχών μυριονέκρων, και Μονών ολοκαυτώσεις!
Δεν εμάλαξαν εισέτι την σκληράν Υμών καρδίαν,
ουδείς πλέον συγκινείται από την Διπλωματίαν!!!
Του Χριστού Δικαιοσύνη, χρυσολάτραι, λησμονήθη;
Η Τιμή εφυγαδεύθη από Σας κ' απεμακρύνθη!
Εξημέρωσιν ζητείται Νιγριτίας, Χαμπεσίας,
όλων των ανθρωποφάγων Αφρικής τε και Ασίας,
ενώ έμπροσθέν Σας κείται νήσος πάλαι δοξασμένη,
ήτις σήμερον στενάζει 'ς τον ζυγόν απηλπισμένη!
Ενομίσατε προσκαίρως Τούρκον εκπολιτισθέντα;
δύο αντίθετα στοιχεία κρούονται συναντηθέντα.
Ο Χριστός και ο Μωάμεθ, Ευαγγέλιον, Κοράνι,
μάχονται επί αιώνας Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι!
Σας ηπάτησαν Σουλτάνοι, Σας εμπαίζει ο Χαμίτης,
αποδείξεις μυριάδας έχει ο λαός της Κρήτης.
Που Συνθήκη Βερολίνου; της Χαλέπας αι Συμβάσεις;
παρεσπόνδισ' ο Σουλτάνος τας σεπτάς Σας αποφάσεις;
Η Τιμή 'ς τας κεφαλάς Σας μετά δόξης θέλει έλθη,
αν η Κρήτη 'ς την Μητέρ' αποδοθή και επανέλθη."
*
* *
Τότε όλ΄οι Διπλωμάται εις συναίσθησιν ελθόντες,
την μεγάλην αδικίαν την της μάρτυρος ιδόντες,
την Τιμήν ίν' απολαύσουν μετά δόξης αιωνίου,
χαρμοσύνως υπογράφουν ψήφισμα του Συνεδρίου.
Και το βδέλυγμα της Άγαρ, το αιμοχαρές θηρίον,
απερχόμενον της νήσου, ύμνοι μέλπονται, θουρίων,
- Ζήτω, Κρήτη ελευθέρα! άπαντες χειροκροτούσι,
με στεφάνους από δάφνην την νικήτριαν κοσμούσι.
Όλοι ψάλλουν διθυράμβους και παιάνων μελωδίαν,
Χαίρε, Κρήτη! Χαίρε, Μήτερ, ώ θεά Ελευθερία.
Ετελείωσας το έργον, εναπόκειταί σοι τώρα,
στέφανος νικητηρίων, της ελευθεριάς τα δώρα...
Έγραφον εν Αθήναις 4 Ιουλίου 1895
Π.Β.
Mail Antreas P. Hatzipolakis
Ήτανε, λέει, μια φορά τρεις φίλοι: ο Αέρας, το Νερό κι η Αθρωπιά [= Ανθρωπιά], κι ήτανε να χωρίσουνε.
Λέει ο Αέρας: - Ανέ με χάσετε θα με βρείτε στου πεύκου τα φύλλα.
Λέει το Νερό: - Ανέ με χάσετε θα με βρείτε στου βρούλου τη ρίζα.
Και λέει κι η Αθρωπιά: - Εμένα ξανοίγετε να μη με χάσετε, γιατί ανέ με χάσετε δε θα με ξαναβρείτε!
Ο ποιητής υπογράφει μόνο με τα αρχικά του: Π.Β. Εκείνη την εποχή, τον 19ον αιώνα, στην Αθήνα είχαμε τρία σπουδαία Κρητικά "Β" που θα μπορούσαν να είναι οι ποιητές: Βαρδίδης, Βυβιλάκης, Βλαστός. Οι δυο πρώτοι δεν είναι, γιατί πέραν από το γεγονός ότι τα μικρά τους ονόματα δεν αρχίζουν από Π., ο μεν Βαρδίδης ήταν ο παραλήπτης, ο δε Βυβιλάκης δεν βρισκόταν στη ζωή το 1895. Έτσι πιστεύω πως τα αρχικά σημαίνουν Παύλος Βλαστός. Κάτι άλλο που συνηγορεί στην ταύτιση, είναι η επιλογή από τον ποιητή ενός λαογραφικού στοιχείου, και είναι γνωστή η οικείωση του Βλαστού με την Κρητική Λαογραφία (δικαίως θεωρείται ο πατέρας της). Είναι δε πιθανόν ο μύθος να υπάρχει στην οικεία κατηγορία των μύθων στο πολύτιμο αρχείο του που απόκειται στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης στα Χανιά.
Το ποίημα:
ΤΩ ΦΙΛΟΠΑΤΡΙΔΙ ΚΑΙ ΦΙΛΩ ΜΟΙ
Κ. ΕΜ. ΒΑΡΔΙΔΗ
ΕΠΙ ΤΗ ΕΠΕΤΕΙΩ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΤΩΝ "Λ. ΟΡΕΩΝ"
Η "ΙΔΗ" ΣΥΓΧΑΙΡΟΥΣΑ ΤΑ "ΛΕΥΚΑ ΟΡΗ"
__________________
ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ, Η ΠΕΝΤΑΡΦΑΝΗ ΚΡΗΤΗ, ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ
ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ ΚΑΙ Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ
(Εκ Κρητικού Λαϊκού Μύθου)
Συμποσίου γενομένου εκ πολιτικών αρχόντων,
ήτο πλήθος κεκλημένων δεσποινών τε και γερόντων.
Η Τιμή 'χε τα πρωτεία μεταξύ των επωνύμων,
δεξιά το Ύδωρ ήτο, κι ο Αήρ εξ ευωνύμων.
Συμπεσόντος δε του λόγου εις εννοίας αποκρύφων,
εξηγήσεις δε και λύσεις αινιγμάτων, πολλών γρίφων.
Ο Αήρ πρώτος, ως γέρων, άρχεται της ομιλίας,
μέσω των συνδαιτυμόνων μ' αινιγμάτων ποικιλίας.
Βλέπετέ με: ποίος είμαι; πανταχού παρών λογούμαι
αν κρυφθώ, τι με προδίδει ότ' υπάρχω και κινούμαι;
Τότ' εκ δεξιών το Ύδωρ, λύσιν ακριβή του δίδει.
"Όπου αν κρυβής, ώ φίλε, λεύκης φύλλον σε προδίδει."
Και χειροκροτούν οι πάντες, και ως δώρον του προσφέρουν,
στάμνον οίνου 'μπεμπλησμένην κι ως σοφόν αυτό γεραίρουν.
Το δε Ύδωρ ανυψώθη, κι ευχαρίστησε το πλήθος,
της Σφιγγός του ακροώνται πότε θ΄ακουσθή ο γρίφος.
"Υπό γην εις τους αγρούς σας κεκρυμμένον, ημπορείτε,
πριν ανασκαφή να γείνη με σημείον να μ' ευρήτε;"
Η Τιμή λευχειμονούσα, ροδοπάρειος προβαίνει,
του αινίγματος την λύσιν εκ της πείρας εξυφαίνει
- Κρητών, λέγει παροιμία: "Όπου ιδής βρουλιά και βάτο,"
των περί την γεωργίαν: " Δέξου και νερό ΄ποκάτω"-
Η Τιμή χειροκροτείται και τον στέφανον της φέρουν
εξ ελαίας τε και μύρτου, ύμνους έψαλλον και χαίρουν.
Μετά τας χειροκροτήσεις και την στέψιν και τους ύμνους,
η Τιμή το αίνιγμά της, λέγει, σοβαρά και σύννους
"Η Τιμή εάν σας φύγη, δύνασθε να την ευρήτε;
λύσιν αναμένω απ' όλους, και με δάφνην θα στεφθήτε."
Εις την λύσιν τα Στοιχεία σκέπτονται ως διπλωμάται,
πλην ζαλίζονται ματαίως, ως να ήσαν υπνοβάται!
Εν τοιαύτ' απελπισία δέχονται "ν' αποφασίσουν
των Κρατών οι Διπλωμάται της Ευρώπης να το λύσουν."
*
* *
Συνεδρίασαν εν Κρήτη των Κρατών οι Διπλωμάται,
ήτις μέσω των ηπείρων και των θαλασσών μυκάται.
Ήτις πρώτη εν τω κόσμω έδειξε τους νομοθέτας,
τον Ραδάμανθυν και Μίνων, ήρωας, αγωνοθέτας.
Πλην, φευ! σήμερον στενάζει 'ς τον ζυγόν της τυραννίας,
είν' αιχμάλωτος και δούλη Τουρκομάνων της Ασίας.
Είν' αιχμάλωτος εισέτι! η φωτίσασα τα έθνη,
με σοφίαν κ' ευνομίαν, επιστήμην τε και τέχνην.
Μέσον δε του Συνεδρίου, εις τον Γερω - Ψηλορείτη,
προσεκλήθη και ανήλθεν η πεντάρφανή μας Κρήτη.
Μόλις είχεν ησυχάσει από μάχας των εχθρών της,
τα δεσμά της είχε θραύσει μόνη, διά των χειρών της.
Μόλις είχεν ησυχάσει από μάχας των αγρίων,
κ' έφερε πληγάς ακόμη των αιμοχαρών θηρίων.
*
* *
Άγγλο-Γάλλων, Ρώσσων κι άλλων... πλήρης είν΄η Συνεδρία,
ο δε γρίφος συζητείται με συζήτησιν αγρίαν.
Πλην, ματαίως κοπιώσιν, η τιμή απουσιάζει...
των Διπλωματών ουδένας εις την λύσιν πλησιάζει!!!
Που εκρύβη; ... Τις γνωρίζει; η πριν πανταχού παρούσα!
και την ανακάλυψίν της ν' ανιχνεύσουν απορούσαν.
Ήτο θόρυβος μεγάλος, ταραχή του Συνεδρίου,
ότε άρχεται η Κρήτη, μετά λόγου στεντορίου.
*
* *
- Την συγγνώμην, Διπλωμάται, παρ' Υμών θα απαιτήσω,
την Τιμήν αφού ζητείτε και το αίνιγμα να λύσω.
Η Τιμή 'ς στας κεφαλάς Σας πάντοτε εκατοικούσε,
αλλ' αφού η νήσος αύτη τους εχθρούς της 'πολεμούσε,
Δύο ήμισυ αιώνας! τα παιδιά μ' απεμπολούνται!
αιχμαλώτων μυριάδες ως ανδράποδα πωλούνται!
Ένωσιν με την Ελλάδα είχε σύνθημα κ' επόθει,
πλην ατίμως ΄ς τον εχθρόν της παρ' Υμών επαραδόθη!
Παρ' Υμών επαραδόθη 'ς τας ορδάς των Μαμαλούκων,
ς' τους αισχρούς της Άγαρ γόνους και των Κούρδων και Καλμούκων,
'ς τους εχθρούς πάσης προόδου, εις φυλάς των Καννιβάλων,
Μωαμεθανών, Τατάρων, Ζεϊμπέκιδων και άλλων.
Σας ζητεί ελευθερίαν από τα Είκοσι [κι] ένα,
αγωνίζεται, σπαράσσει!... αντιλήπτωρα ουδένα!!!
Εκατόμβαι, πυρπολήσεις, πύργοι κεφαλών, στρεβλώσεις,
και μαχών μυριονέκρων, και Μονών ολοκαυτώσεις!
Δεν εμάλαξαν εισέτι την σκληράν Υμών καρδίαν,
ουδείς πλέον συγκινείται από την Διπλωματίαν!!!
Του Χριστού Δικαιοσύνη, χρυσολάτραι, λησμονήθη;
Η Τιμή εφυγαδεύθη από Σας κ' απεμακρύνθη!
Εξημέρωσιν ζητείται Νιγριτίας, Χαμπεσίας,
όλων των ανθρωποφάγων Αφρικής τε και Ασίας,
ενώ έμπροσθέν Σας κείται νήσος πάλαι δοξασμένη,
ήτις σήμερον στενάζει 'ς τον ζυγόν απηλπισμένη!
Ενομίσατε προσκαίρως Τούρκον εκπολιτισθέντα;
δύο αντίθετα στοιχεία κρούονται συναντηθέντα.
Ο Χριστός και ο Μωάμεθ, Ευαγγέλιον, Κοράνι,
μάχονται επί αιώνας Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι!
Σας ηπάτησαν Σουλτάνοι, Σας εμπαίζει ο Χαμίτης,
αποδείξεις μυριάδας έχει ο λαός της Κρήτης.
Που Συνθήκη Βερολίνου; της Χαλέπας αι Συμβάσεις;
παρεσπόνδισ' ο Σουλτάνος τας σεπτάς Σας αποφάσεις;
Η Τιμή 'ς τας κεφαλάς Σας μετά δόξης θέλει έλθη,
αν η Κρήτη 'ς την Μητέρ' αποδοθή και επανέλθη."
*
* *
Τότε όλ΄οι Διπλωμάται εις συναίσθησιν ελθόντες,
την μεγάλην αδικίαν την της μάρτυρος ιδόντες,
την Τιμήν ίν' απολαύσουν μετά δόξης αιωνίου,
χαρμοσύνως υπογράφουν ψήφισμα του Συνεδρίου.
Και το βδέλυγμα της Άγαρ, το αιμοχαρές θηρίον,
απερχόμενον της νήσου, ύμνοι μέλπονται, θουρίων,
- Ζήτω, Κρήτη ελευθέρα! άπαντες χειροκροτούσι,
με στεφάνους από δάφνην την νικήτριαν κοσμούσι.
Όλοι ψάλλουν διθυράμβους και παιάνων μελωδίαν,
Χαίρε, Κρήτη! Χαίρε, Μήτερ, ώ θεά Ελευθερία.
Ετελείωσας το έργον, εναπόκειταί σοι τώρα,
στέφανος νικητηρίων, της ελευθεριάς τα δώρα...
Έγραφον εν Αθήναις 4 Ιουλίου 1895
Π.Β.
Mail Antreas P. Hatzipolakis
Κυριακή 12 Σεπτεμβρίου 2010
ΕΜΜ. ΒΑΡΔΙΔΗΣ
Ένας από τους Κρητικούς λόγιους πατριώτες που δραστηριοποιήθηκαν στην Αθήνα του 19ου αιώνα ήταν ο Σφακιανός Εμμ. Βαρδίδης, από το Μουρί Σφακίων. Με ποικίλα ψευδώνυμα έστελνε επιστολές σε εφημερίδες των Αθηνών για Κρητικά ζητήματα, γραμμένες στην Κρητική διάλεκτο. Τις επιστολές αυτές τις συγκέντρωσε και τις εξέδωσε ανωνύμως το 1878:
Συλλογή Κρητικών Επιστολών εις την Εγχώριον Διάλεκτον. Ή Το Κάτοπτρον του Δημοσίου των Χριστιανών της Κρήτης Φρονήματος από του Έτους 1868-1878. Συλλεγείσα και Εκδοθείσα υπό * *. Εν Αθήναις. Εκ του Τυπογραφείου των Συζητήσεων, 1878. [Η Σελίδα Τίτλου]
[Διαθέσιμο από ΕΔΩ]
Το 1888 εξέδωσε τα Τραγούδια του Δασκαλογιάννη και Αληδάκη (είχε προηγηθεί η έκδοση του Emile Legrand):
Κρητικαί Ρίμαι. Τα τραγούδια Δασκαλογιάννη και Αληδάκη. Εκδίδονται υπό Εμμ. Βαρδίδη Κρητός. Εν Αθήναις. Βιλιοπωλείον της "Εστίας", 1888. [Η Σελίδα Τίτλου]
[Διαθέσιμο από ΕΔΩ]
Το 1894 άρχισε την έκδοση μιας εφημερίδας με τον τίτλο ΛΕΥΚΑ ΟΡΗ [Η προμετωπίδα του πρώτου φύλλου]
[Διαθέσιμη απο τη Βιβλιοθήκη της Βουλής από ΕΔΩ]
Το 1895 εκδόθηκε χωρίς το όνομα εκδότη ένα βιβλίο που περιείχε τα Στενογραφημένα Πρακτικά της Δίκης των Φονιάδων του Σήφη Λιάπη και ποικίλη άλλη ύλη σχετική με τον Λιάπη και την οικογένειά του [Η σελίδα τίτλου του βιβλίου από αντίτυπο της βιβλιοθήκης μου ΕΔΩ]
Ο εκδότης - επιμελητής πρέπει να είναι ο Εμμ. Βαρδίδης. Το συμπεραίνω από το γεγονός ότι κανένας άλλος δεν ήταν τόσο κοντά στον Λιάπη γιανά δείξει τέτοιο ενδιαφέρον! (Πέρα από το ότι στο βιβλίο υπάρχουν τμήματα που είδαν πρώτα το φως της δημοσιότητας στην εφημερίδα του Βαρδίδη)
Ο βίος του Βαρδίδη ήταν περιπετειώδης! Ένας γιος του, ο Θεοδόσης Βαρδίδης, που δεν γνώρισε τον πατέρα του, αναζήτησε τα ίχνη του και δημοσίευσε σχετικό άρθρο στο περιοδικό ΚΡΗΤΗ με ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες [Το έχω αναρτήσει ΕΔΩ]
Και δυο λόγια για τον Θεοδόση, που τον βλεπομε σε δυο στρατιωτικές φωτογραφίες του παρακάτω (από τη συλλογή μου):
Δυστυχώς το επικολλημένο σημείωμα στην πίσω πλευρά της φωτογραφίας είναι κατεστραμμένο.
Ήταν ζωγράφος - διακοσμητής κι έχει εκδώσει κι ένα σχετικό με τη δουλειά του βιβλίο:
Θ.ΒΑΡΔΙΔΗΣ, Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΔΙΑΚΟΣΜΗΣΕΩΣ - ΒΙΒΛΙΟΝ Α΄. 1962
Δεν γνωρίζω άλλη συγγραφική δραστηριότητά του, εκτός από ένα άρθρο του: H Καταγωγή των Κρητών, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικο ΚΡΗΤΗ σε συνέχειες: #30 (Μάιος 1976) - #39 (Φεβρ. 1977)
Συλλογή Κρητικών Επιστολών εις την Εγχώριον Διάλεκτον. Ή Το Κάτοπτρον του Δημοσίου των Χριστιανών της Κρήτης Φρονήματος από του Έτους 1868-1878. Συλλεγείσα και Εκδοθείσα υπό * *. Εν Αθήναις. Εκ του Τυπογραφείου των Συζητήσεων, 1878. [Η Σελίδα Τίτλου]
[Διαθέσιμο από ΕΔΩ]
Το 1888 εξέδωσε τα Τραγούδια του Δασκαλογιάννη και Αληδάκη (είχε προηγηθεί η έκδοση του Emile Legrand):
Κρητικαί Ρίμαι. Τα τραγούδια Δασκαλογιάννη και Αληδάκη. Εκδίδονται υπό Εμμ. Βαρδίδη Κρητός. Εν Αθήναις. Βιλιοπωλείον της "Εστίας", 1888. [Η Σελίδα Τίτλου]
[Διαθέσιμο από ΕΔΩ]
Το 1894 άρχισε την έκδοση μιας εφημερίδας με τον τίτλο ΛΕΥΚΑ ΟΡΗ [Η προμετωπίδα του πρώτου φύλλου]
[Διαθέσιμη απο τη Βιβλιοθήκη της Βουλής από ΕΔΩ]
Το 1895 εκδόθηκε χωρίς το όνομα εκδότη ένα βιβλίο που περιείχε τα Στενογραφημένα Πρακτικά της Δίκης των Φονιάδων του Σήφη Λιάπη και ποικίλη άλλη ύλη σχετική με τον Λιάπη και την οικογένειά του [Η σελίδα τίτλου του βιβλίου από αντίτυπο της βιβλιοθήκης μου ΕΔΩ]
Ο εκδότης - επιμελητής πρέπει να είναι ο Εμμ. Βαρδίδης. Το συμπεραίνω από το γεγονός ότι κανένας άλλος δεν ήταν τόσο κοντά στον Λιάπη γιανά δείξει τέτοιο ενδιαφέρον! (Πέρα από το ότι στο βιβλίο υπάρχουν τμήματα που είδαν πρώτα το φως της δημοσιότητας στην εφημερίδα του Βαρδίδη)
Ο βίος του Βαρδίδη ήταν περιπετειώδης! Ένας γιος του, ο Θεοδόσης Βαρδίδης, που δεν γνώρισε τον πατέρα του, αναζήτησε τα ίχνη του και δημοσίευσε σχετικό άρθρο στο περιοδικό ΚΡΗΤΗ με ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες [Το έχω αναρτήσει ΕΔΩ]
Και δυο λόγια για τον Θεοδόση, που τον βλεπομε σε δυο στρατιωτικές φωτογραφίες του παρακάτω (από τη συλλογή μου):
Ήταν ζωγράφος - διακοσμητής κι έχει εκδώσει κι ένα σχετικό με τη δουλειά του βιβλίο:
Θ.ΒΑΡΔΙΔΗΣ, Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΔΙΑΚΟΣΜΗΣΕΩΣ - ΒΙΒΛΙΟΝ Α΄. 1962
Δεν γνωρίζω άλλη συγγραφική δραστηριότητά του, εκτός από ένα άρθρο του: H Καταγωγή των Κρητών, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικο ΚΡΗΤΗ σε συνέχειες: #30 (Μάιος 1976) - #39 (Φεβρ. 1977)
Τετάρτη 8 Σεπτεμβρίου 2010
ΣΚΟΥΝΤΡΗΣ, ΝΙΣΤΑΡΗΣ, ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΕΣ ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΟΙ
Ταχ. Κάρτα με τον Μακεδονομάχο Εμμ. Σκουντρή [ Εμμ. Σκουντριδάκης]
Ανώνυμος εκδότης. Η πίσω οψη ΕΔΩ
Στην παρακάτω φωτογραφία ("τραβηγμένη" στον Πειραιά) εικονίζονται οι Ρεθεμνιώτες Μακεδονομάχοι και φίλοι Μανώλης Σκουντρής (από το Άδελε) και Αριστείδης Νίσταρης (από τα Ρούστικα)
Η φωτογραφία, μαζύ με σχετική επιστολή του Αριστείδη Σταυρουλάκη, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΚΡΗΤΗ, Αριθ. 5, Απρίλιος 1974, σελ. 4.
Mail Antreas P. Hatzipolakis
Στην παρακάτω φωτογραφία ("τραβηγμένη" στον Πειραιά) εικονίζονται οι Ρεθεμνιώτες Μακεδονομάχοι και φίλοι Μανώλης Σκουντρής (από το Άδελε) και Αριστείδης Νίσταρης (από τα Ρούστικα)
Η φωτογραφία, μαζύ με σχετική επιστολή του Αριστείδη Σταυρουλάκη, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΚΡΗΤΗ, Αριθ. 5, Απρίλιος 1974, σελ. 4.
Mail Antreas P. Hatzipolakis
Παρασκευή 3 Σεπτεμβρίου 2010
ΔΑΣΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ
Στην πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα εκδιδόταν στην Αθήνα μια εφημερίδα, ΤΑ ΠΑΤΡΙΑ, όργανον της Εταιρείας της υπέρ των Πατρίων Αμύνης, με την επιμέλεια των Γ. Ν. Χατζιδάκι, Κ. Γ. Ζησίου και Ι.Μ. Δαμβέργη (διευθυντής).
Ο Γεώργιος Ν. Χατζιδάκις, γλωσσολόγος καθηγητής, ήταν από την Μύρθιο Ρεθύμνης, ο Ιωάννης Μ. Δαμβέργης, δημοσιογράφος και συγγραφέας από το Ηράκλειο Κρήτης και ο Κωνσταντίνος Γ. Ζησίου, καθηγητής, από την Ήπειρο.
Στο φύλλο 25 (10 Σεπτ. 1905) δημοσιεύτηκε ένα άρθρο για τον Δασκαλογιάννη, ανωνύμως, όπως και όλα τα άρθρα στην εφημερίδα. Συγγραφέας προφανώς είναι ένας από τους Κρητικούς (ο Χατζιδάκις ή ο Δαμβέργης).
Σαρωμένες τις σελίδες του άρθρου τις έχω αναρτήσει εδώ.
Έπεται το κείμενο:
Ο Γεώργιος Ν. Χατζιδάκις, γλωσσολόγος καθηγητής, ήταν από την Μύρθιο Ρεθύμνης, ο Ιωάννης Μ. Δαμβέργης, δημοσιογράφος και συγγραφέας από το Ηράκλειο Κρήτης και ο Κωνσταντίνος Γ. Ζησίου, καθηγητής, από την Ήπειρο.
Στο φύλλο 25 (10 Σεπτ. 1905) δημοσιεύτηκε ένα άρθρο για τον Δασκαλογιάννη, ανωνύμως, όπως και όλα τα άρθρα στην εφημερίδα. Συγγραφέας προφανώς είναι ένας από τους Κρητικούς (ο Χατζιδάκις ή ο Δαμβέργης).
Σαρωμένες τις σελίδες του άρθρου τις έχω αναρτήσει εδώ.
Έπεται το κείμενο: