ΑΔΕΛΦΟΙ ΑΝΔΡΟΥΛΑΚΑΚΗ : ΣΦΑΚΙΑΝΟΙ ΤΥΠΟΓΡΑΦΟΙ

Την δεκαετία του 1870 ιδρύεται στην Νέα Κόρινθο (όπως ονομαζόταν τότε η Κόρινθος) ένα Βιβλιοπωλείο / Τυπογραφείο με την επωνυμία Κορινθία, από Σφακιανούς, τους αδελφούς Ανδρέα Ανδρουλακάκη από το Λουτρό Σφακίων. Εδώ θα παρουσιάσω όσα (λίγα επί του παρόντος) στοιχεία έχω συγκεντρώσει για την δραστηριότητά τους. Και κατ' αρχήν πόσοι ήταν οι τυπογράφοι Αδελφοί Ανδρουλακάκη; Ένας ήταν ο Γεώργιος που ήταν και συγγραφέας (ποιητής ή μάλλον στιχοπλόκος. Βλ. παρακάτω). Ένας άλλος ήταν ο Σταύρος που στα τέλη του 1890 μετακομίζει στα Χανιά κι ανοίγει δικό του τυπογραφείο. Υπήρχε όμως κι ένας τρίτος, ο Χρήστος. Αυτόν τον μαθαίνομε από ένα συμβόλαιο του 1889. Τότε είχε κατέλθει στα Σφακιά γιανά πουλήσει ένα ακίνητο, ενεργώντας και για λογαριασμό των αδελφών του Γεωργίου και Σταύρου όπως ρητά αναγράφεται στο συμβόλαιο:

Γνωστά Βιβλία τυπωμένα από τους Αδελφούς Ανδρουλακάκη στην Κόρινθο:

1879

Ὁ Βαρδινογιάννης. Ποίημα Ἡρωικόν, περιλαμβάνον τὰς πράξεις καὶ τοὺς χαρακτῆρας τῶν κατὰ τὸ παρελθὸν ἔτος ἀρχηγῶν τῶν ἐνδόξων Σφακίων Ὑπὸ Γεωργίου Α. Ἀνδρουλακάκη ~~~ Ν. Κόρινθος, Ἐκ τοῡ Τυπογραφείου τῆς «Κορινθίας» τῶν Ἀδελφῶν Ἀνδρουλακάκη. 1879.

-,σ.24~ Ὁ τίτλος ἀπὸ τὸ ἐξώφυλλο.

ΠΡΟΓΕΝΕΣΤΕΡΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΗΣΗ-ΠΗΓΗ : Ἐκκεκάκης, Κρητ. Βιβλ. Γ΄, ἀρ. 90

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ : Βιβλ. Α. Χατζηπολάκη

Από τη ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 19ου ΑΙΩΝΑ των Ηλιού - Πολέμη (Μουσείο Μπενάκη ΕΔΩ)

Όπως φαίνεται στο λήμμα, η πρώτη βιβλιογράφηση έγινε από τον Γ. Εκκεκάκη (Κρητικά Βιβλία τ. Γ', αρ. 90 [1]), από το μοναδικό γνωστό αντίτυπο που βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη μου [2]:

1886

Ἀκολουθία τῶν Ἁγίων τεσσάρων νέων τοῡ Χριστοῡ μαρτύρων Ἀγγελῆ Μανουὴλ Γεωργίου καὶ Νικολάου Τῶν ἐν Ρεθύμνῃ τῆς Κρήτης μαρτυρησάντων ὑπὸ *** Ἐν Κορίνθῳ Τυπογραφεῖον καὶ Βιβλιοπωλεῖον Ἡ Κορινθία 1886.

8ο,σ.18+1 φ.λ.

ΠΡΟΓΕΝΕΣΤΕΡΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΗΣΗ-ΠΗΓΗ : Petit, σ.183

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ : Boll ~ ΔΒΡεθ

(Από τη Βιβλιογραφία Ηλιού - Πολέμη, ό.π. Βιβλιογραφημένο κι από τον Γ. Εκκεκάκη, Τα Κρητικά Βιβλία τ. Β', αριθ. 317)

1887

Γεωργίου Α. Ἀνδρουλακάκη τυπογράφου, βιβλιοπώλου κτλ. ἐν Ν. Κορίνθῳ Ἡ ΧρΗσὴ τῶν Σφακίων Τραγῳδία δημωδεστάτη ~~~ καὶ Μηλιὰ - Βουρκόλακας ἐκ τῶν ἡρωϊκῶν ποιήσεών του Ἐν Ν. Κορίνθω Ἐκ τοῡ Τυπογραφείου τῆς Κορινθίας 1887

<-,σ.23+1 χ.ἀ.>

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ : ΑΠΘεσ ~ ΙΑΚρ

(Από τη Βιβλιογραφία Ηλιού - Πολέμη, ό.π. Βιβλιογραφημένο κι από τον Γ. Εκκεκάκη, Τα Κρητικά Βιβλία τ. Β', αριθ. 332 [3])

Γνωστά Βιβλία τυπωμένα από τον Σταύρο Α. Ανδρουλακάκη στα Χανιά:

1899

Λόγος Ποίημα δοξαστικὸν ἀπολυτίκιον καὶ πολυχρόνιον ἐπὶ τῇ εἰς Κρήτην αἰσίᾳ ἀφίξει τῆς Α.Β.Υ. τοῡ Πρίγκηπος Γεωργίου.Ὑπὸ Γεωργίου Χ. Βλαχάκη Πληρεξουσίου Μαλεβυζίου Ἐν Χανίοις Τύποις Σταύρου Α. Ἀνδρουλακάκη 1899.

-,σ.8

ΠΡΟΓΕΝΕΣΤΕΡΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΗΣΗ-ΠΗΓΗ : Ἐκκεκάκης, Κρητ. Βιβλ. Β΄, ἀρ. 674

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ : ΙΑΚρ

(Από τη Βιβλιογραφία Ηλιού - Πολέμη, ό.π.)

Σύνταγμα τῆς Κρητικῆς Πολιτείας Ἐν Χανίοις Τύποις Σταύρου Α. Ἀνδρουλακάκη 1899

-,σ.21+1 λ.

ΠΡΟΓΕΝΕΣΤΕΡΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΗΣΗ-ΠΗΓΗ : Ἐκκεκάκης, Κρητ. Βιβλ. Β΄, ἀρ. 685

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ : ΔΒΡεθ

(Από τη Βιβλιογραφία Ηλιού - Πολέμη, ό.π.)

1900

Καταστατικὸν τοῡ ἐν Χανίοις Φιλανθρωπικοῡ Συλλόγου Κυριῶν Ἡ Ἐλπὶς Ἐν Χανίοις Τύποις Σ. Α. Ἀνδρουλακάκη 1900

8ο,φ.1+σ.1 λ.+9+5 λ.+1 χ.ἀ.

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ : ΒΒ

(Από τη Βιβλιογραφία Ηλιού - Πολέμη, ό.π.)

1901 -

Βλέπε Γ. Εκκεκάκης, Τα Κρητικά Βιβλία τ. Β', αριθ. 806,834,893,894,927,936,938,951,952,971,977,992,1024,1032,1033,1081,1105,1124,1127,1130,1230,1243,1301,1302,1313,1339,1357Β και ιδίου τ. Γ', αρ.37


ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1. Η συντομογραφία Ἐκκεκάκης, Κρητ. Βιβλ. Γ΄ του λήμματος αναπτύσσεται στις Συντομογραφίες:
Ἐκκεκάκης, Κρητ.Βιβλ. Γ´
Γ. Π. Ἐκκεκάκης, «Τὰ --- σπάνια Κρητικὰ Βιβλία. Προσθῆκες στὸ δίτομο Σχεδίασμα Κρητικῆς Βιβλιογραφίας αὐτοτελῶν ἐκδόσεων (1509-1913)», π. Κρητολογικά, τ. 15/16, Ρέθυμνο 1999-2000, σ. 287-344· πβ. καὶ τοῦ ἴδιου, Τὰ Κρητικὰ Βιβλία Γ´ 1914-1944, Ρέθυμνο 2001.
Το περιοδικό ονομάζεται Κρητολογικά Γράμματα.

2. Δες και: Aνδρέας Π. Χατζηπολάκης: Ένα "Άγνωστο" Κρητικό Βιβλίο. Ρεθεμνιώτικα Νέα 5585/10-9-1991, σελ. 4. Με την ευκαιρία κάνω και μια διόρθωση: Εκεί έγραψα ότι η οικογένεια Ανδρουλακάκη είναι κλάδος της οικογένειας των Βλάχων της Ανώπολης, πράγμα όμως που δεν αληθεύει.

3. Ο πλήρης τίτλος όπως καταχωρίζεται από τον Εκκεκάκη:
Γεωργίου Α. Ανδρουλακάκη, τυπογράφου, βιβλιοπώλου κτλ. εν Ν. Κορίνθω - Η Χρυσή των Σφακίων, τραγωδία δημωδεστάτη. Αναφέρουσα την αιχμαλώτισιν και τον θάνατον της Χρυσής των Σφακίων, θυγατρός του μαρτυρικώτατου εν Χανίοις της Κρήτης αποθανόντος Δασκαλογιάννη και Μηλιά - Βουρκόλακας εκ των ηρωικών ποιήσεών του. Εν Ν. Κορίνθω, εκ του τυπογραφείου της Κορινθίας 1887.

Mail Antreas P. Hatzipolakis

Ο PAUL FAURE ΣΤΗΝ ΑΝΩΠΟΛΗ

Paul Faure. Φωτογραφία από τον ιστότοπο CLIO

Αυτόγραφη κάρτα του Paul Faure σταλμένη σε Κρητικό φοιτητή στη Γαλλία (από τη συλλογή μου).

Ο διακεκριμένος Γάλλος αρχαιολόγος Paul Faure είχε έρθει στην Ανώπολη (δεκαετία του 1970) για αρχαιολογικές / σπηλαιολογικές έρευνες και φιλοξενήθηκε από τον τότε Πρόεδρο της Κοινότητάς μας

Μιχάλη Πρωτοπαπαδάκη.

Στο Βιβλίο του ΙΕΡΑ ΣΠΗΛΑΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ, σε υποσημείωση στη σελίδα 207, αναφέρει, μεταξύ των σπηλαίων με πιθανό αρχαιολογικό ενδιαφέρον, και "το Κορακοσυκάκι στην Ανώπολη (Σφακίων)". Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια "τρύπα", ένα βάραθρο, στη νότια βουνοσειρά του χωριού, πάνω από τη γειτονιά Ρίζα, εκεί κοντά που ήταν κτισμέμη η Αρχαία Ανώπολις. Δεν έχει ονομασία (αν και ακούγεται καμιά φορά ως του Ψαρομούστακα η Τρύπα, από παρωνύμιο κάποιου χωριανού) και το υποτιθέμενο όνομα προέρχεται από την τοποθεσία που βρίσκεται, και που δεν είναι Κορακοσυκάκι αλλά Κορακοσκιδάκι . Εκεί κοντά βρίσκεται μια άγρια συκιά εξου και το όνομα (σκιδάκι είναι υποκοριστικό του εσκιά (η) = συκιά).

Το τοπωνύμιο το συναντούμε και σε μια παλιά τοπική ρίμα:

Άκουσα λύρες και βιολιά στο Κορακοσκιδάκι,
άκουσα πως παντρεύεται ένα Μαυριγιαννάκι.

Το Σταυρουλιό παντρεύεται, του Γιώργη το κοπέλι,
του αλλού Γιώργη από τα Λιμνιά το κοριτσάκι παίρνει.

.....

Ο Μιχάλης υπέδειξε στον P. Faure την Τρύπα την οποία και ερεύνησε με οδηγό ένα χωριανό, τον Μαυριγιαννοχαράλαμπο (Χαράλαμπο Μαυριγιαννάκη). Μάλιστα συνέβη κι ένα ευτράπελο περιστατικό κατά την κατάβαση ...

Δεν έχω φωτογραφίες του P. Faure από την επίσκεψή του στο χωριό μας. Δανείζομαι μία από επίσκεψή του σε άλλον Κρητικό αρχαιολογικό χώρο:

H φωτογραφία από την ανάρτηση Ο Πώλ Φώρ ή Παύλος Φοράκης στην Πραισό. Paul Faure in Nea Praesos Ιστολόγιο Η Κιβωτός της Πραισού

Mail Antreas P. Hatzipolakis

Ο ΓΙΟΥΔΑΣ ( ΑΝΩΠΟΛΗ 1988)

Ανώπολη, Πάσχα 1988. Δες και 1987

Mail Antreas P. Hatzipolakis

ΒΕΝΙΖΕΛΙΚΑ

ΥΜΝΟΣ

Ταχυδρομική - διαφημιστική κάρτα του Βιβλιοδετείου ΣΑΡΔΗΣ

ΕΛΑ!

Άγγελε πρωτοστάτη μας
μη μας κακιώνεις πλεια!
Έλα και ξαναφέρε μας
τη δόξα, τη χαρά.

Συγχώρησε τις πίκρες
που σε μαυρίσαμε,
λησμόνα τα φαρμάκια
που σε ποτίσαμε.

Έλα χρυσέ μας άγγελε!
Γύρισε να μας σώσεις,
κι από τα νύχια του θεριού
έλα να μας γλυτώσεις.

Είναι δυο χρόνια τώρα
οπού σε χάσαμε,
μας πήρεν η κατάρα
κι εμαραζιάσαμε!

Της ξενητιάς παράτα
τον μαύρον ουρανό,
μες στις καρδιές μας θά βρης
Θρόνο παντοτεινό.

Έλα γλυκέ πατέρα μας,
η Ελλάδα σε προσμένει,
έλα μεγάλε πρωτογιέ,
η Μάνα σου πεθαίνει!

ΣΑΤΙΡΑ

Από Αθην. Επιθεώρηση του 1930.
Κλέων Παράσχος, Η Ελληνική Επιθεώρησις. 'Αλλοτε και τώρα... Η Εξέλιξίς της. Εγκυκλοπαιδικόν Ημερολόγιον 1931, σ. 214.

Ενθάδε κείται ο μέγας Κρης,
που έγινε αγνώριστη στα χέρια του η Πατρίς.
Λένε ότι τον πήρε ο Θεός μας, ίνα
μην αποθάνη η Ελλάς από την πείνα.
Έζησε χρόνια, μα αν πέθαινε πρωτύτερα
θά ΄τανε αυτός καλά κι εμείς καλύτερα!

Mail Antreas P. Hatzipolakis

ΝΙΚΟΤΣΑΡΑΣ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Πρωτότυπη φωτογραφία του Μακεδονομάχου Καπετάν Νικοτσάρα.

Αλμπουμίνα 12,50 x 9,00 cm

Κείμενο στην πίσω πλευρά:

Παντελής Παπαδογιάννης εκ Στρωμνίτσης.

Άλλοτε γραμματεύς Τουρκικής Υπηρεσίας υπηρετήσας εν Λίμνη και είτα γενικός αρχηγός υπό το όνομα Νικοτσάρας. Εφονεύθη ηρωικώς αμυνθείς κατά του Τουρκ. Στρατού το 1907
περί την Στρώμνιτσαν.

Η φωτογραφία δημοσιευμένη σε κάποιο έντυπο:

Mail Antreas P. Hatzipolakis