ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΒΛΑΠΤΕΙ ΣΟΒΑΡΑ ΚΑΙ ΤΟΝ.... ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ!

Το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την υγεία, είναι μια από τις προειδοποιητικές επιγραφές στα πακέτα των τσιγάρων, αλλά καμιά φορά, κάτω από ειδικές συνθήκες, μπορεί να βλάψει και τον πολιτισμό. Μια τέτοια περίπτωση μου διηγήθηκαν στην Ανώπολη, όταν ρωτούσα για παλιά έγγραφα. Κατά την περίοδο της Γερμανικής κατοχής το χαρτί στο χωριό ήταν είδος εν ανεπαρκεία. Ό,τι χαρτί βρίσκανε οι θεριακλήδες το χρησιμοποιούσαν γιανά στρίψουν το τσιγάρο τους. Σε μια γειτονιά, το(ν) Γύρο, ζούσε τότε ένας μανιώδης καπνιστής (δεν έχει σημασία το όνομα).
Δεν είχε χαρτί και πήγαινε σε κάποιο άλλο σπίτι που είχαν ένα σταχωμένο χειρόγραφο κώδικα, έκοβε τα φύλλα και τα έκανε τσιγαρόχαρτα. Το χειρόγραφο είχε γλυτώσει από καταστροφές επί καταστροφών που γίνανε στο χωριό, αλλα έπεσε θύμα ... του καπνίσματος!

Κατά πάσαν πιθανότητα πρόκειται για τον κώδικα με Ανωπολίτικα συμβόλαια που δημοσίευσε ο Ανδρ. Π. Βουρδουμπάκις, Κρητικά Συμβόλαια εκ της Τουρρκοκρατίας, Χριστιανική Κρήτη, 1(1912) 467 - 506

Mail Antreas P. Hatzipolakis

ΣΦΑΚΙΑ

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΕΣΜΩΝ ΣΥΓΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΑ ΟΡΕΙΝΑ ΣΦΑΚΙΑ

Παύλος Α. Χατζηπολάκης

Σφακιά

Mail Antreas P. Hatzipolakis

ΚΡΗΤΙΚΟ ΕΓΓΡΑΦΟ (1825)

ΓΙΑΝΝΑ ΠΑΤΡΟΥΔΑΚΗ, ΕΝΑ ΚΡΗΤΙΚΟ ΕΓΓΡΑΦΟ (29 - 12 - 1825)

Το παραπάνω έγγραφο βρίσκεται στη συλλογή του Αντρέα Π. Χατζηπολάκη, τον οποίον ευχαριστώ για την παραχώρησή του για δημοσίευση.

Μεταγραφή
Ημείς ο υψηλότατος και υπέρτατος μέγας βεζύρης και σερασκέρης πάσης Κρήτης λουτφουλά Παχιάς και βαλής της Κάνδιας σας προστάζω:
Ναϊγές σφακιά
Εσείς οι καπετανέοι, παπάδες, προεστοί, και επίλοιποι ραγιάδες του αυτού καστελιού.θεορώντας το παρόν μας ηγεμονικόν μπογιουρουλτού, σας δίνωμεν την άδειαν ότι πρωτού είχε σας γράψη ο μητροπολίτης μίαν και δύω φορές να έλθητε, να πάρετε τα χαραζόχαρτα σας από τον χοιζεκίαν εφέντη, δια να τα δώσετε αυτού των ραγιάδων, να κάμετε το μέλ εμιρί ταξίλι κατά την συνήθειαν, να το φέρετε εις τον βασιλικόν χαζηνέ, όθεν έως τα τώρα δεν ήλθετε.ιδού λοιπόν όπου σας προστάζομεν με το παρόν μας ηγεμονικόν μπουγιουρουτλού, να στήλετε κανένα καπετάνιον σας, να πάρη τα χαρθιά από τον χοιζεκίαν εφέντη, να σας τα δώση, ως πιστοί ραγιάδες, της κραταιάς βασιλείας, επιδή τι ραγιάς με δίχως χαρθιά, δεν γίνετε, και αν είστε πιστοί ραγιάδες θέλετε εξακολουθήση της προσταγής μας, έτζι θέλετε κάμη εξ αποφάσεως.
Εξεδόθη το παρόν από την μεγάλην αβλήν της Κάνδιας:-1825:Δεκεμβρίου 29

Σχόλια
Βλέπουμε εδώ τον Λουτφουλά πασά που στο έγγραφο του Σουλειμάν «που εγύρευε παλαιούς νταβάδες και έπαιρνεν τζερεμέδες από τους πτωχούς και τους είχε στεναχωρημένους», να απαιτεί χαράτσι (κεφαλικό φόρο) από τους Σφακιανούς, γράφοντας μάλιστα ότι τους ζητήθηκε και από τον μητροπολίτη Ηρακλείου, όχι μόνο μια φορά. Στο από 24 Απριλίου 1827 έγγραφο του ο Σουλειμάν (Βλ. ΕΔΩ) φαίνεται να απολογείται για την ένταση με την οποία γινόταν το αίτημα και με το ίδιο το αίτημα, επαναφέροντας παλαιότερη συμφωνία/υπαναχώρηση της οθωμανικής διοίκησης που πιθανότατα είχε καταργήσει ή μειώσει τον κεφαλικό φόρο στους κατοίκους της επαρχίας Σφακίων. Από τα παραπάνω, καταλαβαίνουμε ότι το αίτημα του Λουτφουλά πασά όχι μόνο δεν έγινε δεκτό από τους Σφακιανούς, αλλά δημιούργησε εκ νέου ένταση στις σχέσεις τους με την οθωμανική διοίκηση, σε βαθμό που να αναφέρεται σε έγγραφο ενάμιση χρόνο αργότερα! Από την επιστολή αυτή, επιβεβαιώνεται ότι η είσπραξη των όποιων φόρων από την επαρχία Σφακίων γινόταν μέσω εσωτερικής διαδικασίας (βλ.θεσμό αρχικαπετάνιου) και όχι με παρουσία οθωμανών διοικητικών.

Γλωσσάρι τουρκικών λέξεων (με την βοήθεια του Γιώργου Λιμαντζάκη)
- Ναϊγές: η ελληνική μεταγραφή του ναχιγιέ (nahiye)που σημαίνει επαρχία
-χαραζόχαρτα: τα πιστοποιητικά για την είσπραξη του χαρατσιού
-Μπουρουγιουλντού: διάταγμα δημόσιας αρχής
mal emiri tahsili: το πιστοποιητικό βάσει του οποίου κάποιος (συνήθως προύχοντας ή αγάς) εξουσιοδοτούνταν να συλλέξει φόρους στο όνομα του σουλτάνου
-χαζηνέ: το θησαυροφυλάκιο

Mail Antreas P. Hatzipolakis