ΚΡΗΤΙΚΗ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗ

Φωτογραφίες από το αρχείο του Κρητικού χωροφύλακα Ανδρέα Καμπιανάκη (1888 - 1982).
Τώρα στο αρχείο του εγγονού του Τόνι Σκουνάκη, τον οποίον ευχαριστώ.

Χωροφύλακες στον Σταθμό του Πατσιανού Σφακίωντο 1907. Ο Ανδρέας Καμπιανάκης είναι ο όρθιος πρώτος δεξιά.

Φωτογραφία μετά την ενσωμάτωση της Κρητικής Χωροφυλακής στην Ελληνικλη. Ο Ανδρέας Καμπιανάκης είναι ο προτελευταίος όπως κυττάζουμε από αριστερά.

Ο Ανδρέας Καμπιανάκης με στρατιωτική στολή αριστερά. Ο μεσαίος είναι Κρητικός χωροφύλακαςμε θερινή στολή.
Η πίσω πλευρά είναι ... παλίμψηστο! Το κείμενο είναι σβησμένο κι ένα παιδί Πρώτης Δημοτικού έκανε ένα σχέεδιο (Η Λόλα και ο Μίμης είναι οι ήρωες παλιού Αλφαβητάριου της Πρώτης Δημοτικού).

Φωτογραφίες σταλμένες στον Ανδρέα Καμπιανάκη από συναδέλφους του.
1.

Φωτογραφία του Περικλή Διαμαντόπουλου, Χανιά.
Γράφει στην πίσω πλευρά:
Πατσιανός εν 8 Φ/ρίου 1912
Δωρείται η παρούσα μου τω φιλτάτω μοι φίλω Ανδρέαν Καμπιανακην εις ενθύμιον της εις Πατσιανόν αναμονής μας.
Σας χαιρετώ ο σος
Γλακουσάκης

2.

Η πίσω πλευρά είναι φθαρμένη. Διακρίνονται
Σφακιά 7 ;/βρίου 1911
Και δύο μαντινάδες
Είναι σκιά και δεν μιλεί, είναι ξηρόν το στόμα,
αν ομιλούσε θά δινε φιλιά πολλά το στόμα.
Λάβε κορμί δίχως ψυχή και σώμα δίχως αίμα
και τη φωτογραφία μου να με θυμάσαι εμένα.

3.

Φψτογραφία του Σ. Φιωτάκη, Χανιά

Γράφει στην πίσω πλευρά:
Τω αλησμονήτω φίλω μοι, αιωνία αγάπη και φιλία, Ανδρέα Καμπιανάκη χωρ.
Σφακιά 13 Μαΐου 1912
Ο φίλος σας
Στέφ. Γ. Αρχάκης
χωρ.

Το κείμενο της πίσω πλευράς:
Τω φιλτάτω μοι
Ανδρέα Καμπιανάκη
ενθύμιον (;) φιλίας συναδελφότητος και αγάπης.
Ο αλησμόνητος και συμπαθής και συνάδελφός σας
Γεώργιος Βρουχάκης
Χωροφύλαξ

Το κείμενο της πίσω πλευράς:
Δωρείται η παρούσα μου εις
αγαπητόν μου φίλον Ανδρέα
Καμπιανάκη χωροφύλακα
προς ενθύμιον και αγάπη
Λάβε κορμί δίχως ψυχή
και σώμα χώρις αίμα
λάβε κι αυτήν την ζωγραφιάν
διά να θυμάσαι εμένα
Εν Εμπροσνέρω τη 9 8/βρίου 1911
Ο Σος φίλος
Αντώνιος Πολυχρονάκης

Mail Antreas P. Hatzipolakis

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΤΖΕΛΗΣ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΤΖΕΛΗΣ
Σφακιανός Λαϊκός Ποιητής

Ο Γεώργιος Μπατζέλης από την Χώρα Σφακίων έγραψε ένα πολύστιχο ποίημα, ακολουθώντας τα χνάρια του προγόνου του Μπάρμπα - Παντζελιού (ποιητή του Τραγουδιού του Δασκαλογιάννη), για τα Βάσανα της Κρήτης κατά την Γερμανική Κατοχή.

ΔΑΚΤΥΛΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ
Ευχαριστώ την Πέγκυ Δεριζιώτου, που μου το έστειλε.

Το ποίημα δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στην εφημερίδα ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΣ (Αθηνών) του έτους 1962. Δεν έχω όλα τα φύλλα, παρά μόνο τρία.

Στο τέλος του ποιήματος αναφέρει τον γιο του "το μοναχό κλωνάρι / το εκτελέσαν οι Γερμανοί απάνω στο Χαϊδάρι"

Πρόκειται γαι τον γιο του Αριστείδη (η φωτογραφία είναι από το λέυκωμα ΗΡΩΟΝ ΠΕΣΟΝΤΩΝ ΣΚΛΑΒΩΜΕΝΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 1940 -1945 ΚΡΗΤΗ. ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟΝ. ΝΟΜΟΙ ΧΑΝΙΩΝ & ΡΕΘΥΜΝΗΣ)

ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ
Ο ποιητής έχει επιρροές από τον Ερωτόκριτο του Β. Κορνάρου
Πρβ. Βγαίνουνε στην Ανώπολη, στην όμορφη Γορτύνη (σ. 10) [Γορτύνη μεταφορικά, όμορφη σαν την αρχαία Γορτύνη]
τὴ χώρα τὴν ἐξακουστή, τὴν ὄμορφη Γορτύνη (Ερωτόκριτος)

Κι επίσης και από τον πρόγονό του Μπάρμπα - Παντζελιό που τον μνημονεύει στους τελευταίους στίχους του ποιήματος.
Πρβ. Αν έχει λάθος το χαρτί και τα γραφόμενά μου,
έζησα πάνω στα βουνά κι εκεί ήσαν τα σκολειά μου, (σ. 14)
Μ’ αν είν’ τα γράμματα σφαλτά, τα λόγια δίχως χάρη
(σαν τυροκόμου μάθηση, σαν πέννα μητατάρη),
(Τραγούδι του Δασκαλογιάννη)

Mail Antreas P. Hatzipolakis

ΡΙΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΦΑΓΗ ΤΟΥ 1896 ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ

Μία ιστορική ρίμα για τις σφαγές στην πόλη των Χανίων από μαινόμενους Τουρκοκρητικούς τον Μάη του 1896.

Πληροφορητής Ανδρέας Γ. Βαρδουλάκης, Χώρα Σφακίων

Ευχαριστώ τον φίλο Μανώλη Σήφη Βαρδουλάκη, που μου την έδωσε.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΤΖΑΜΠΑΣΗΣ, Καβάσης του Ρωσικού Προξενείου, που αναφέρεται ως ένα από τα δύο θύματα καβάσηδες στους τελευταίους στίχους της ρίμας

ΡΙΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΦΑΓΗ ΤΟΥ 1896

--- Ακούσετε, μωρέ παιδια, τι κάνουν οι αγάδες,

στη Χώρα καίνε ρεμπελιά οι άπιστοι μπουρμάδες

και πρέπει όλοι σήμερον να το συλλογιστούμε

πως ήτονε τση τύχης μας γενιτσαριά να δούμε.

Στα Χίλια Οχτακόσια και στα Ενενήντα Έξε,

Θεέ μου Παντοκράτορα, σάλπιγγα πλέον παίξε

και σώσε αυτούς του χριστιανούς που είναι στην Τουρκία

και απ΄ τον Τούρκο σφάζονται χωρίς καμμιάν αιτία.

Εις εορτήν επίσημη και Κυριακήν ημέρα

ακονισμένη έχει ο αγάς κι έτοιμη τη μαχαίρα.

Έτοιμο το μαλτίνι του κι αυτό το γιαταγάνι,

τη δωδεκάτη του Μαγιού σφαγή μεγάλη κάνει.

Εις του Υψίστου τον ναόν εκεί ελειτουργήθει

και την ημέρα αυτή λαός γονυκλινής δεήθει.

Στου Βουλγαρίδη ήμαστε εκεί όλοι κλεισμένοι,

τον τελευταίον ασπασμό καθένας περιμένει.

Όπλα του γκρα και σασεπό κρατούσαμε στο χέρι

και τα φυσέκια άφθονα ο εις στιν άλλο φέρει.

Τη θάλασσα εβλέπαμε και όλοι με το κυάλι

πότε να δούμε ατμόπλοιο φράγκικο να προβάλει.

Τον Στόλον τον Ελληνικόν όλοι επεριμένα

και ύστερα μαθαίνομε δεν έρχεται κανένα.

Ο άνανδρος πρωθυπουργός, υιός του Δελιγιάννη,

σαν είναι ο άντρας οκνηρός το δίκαιόν του χάνει.

-- Ποιόν εφοβήθηκες, μωρέ των Αθηνών κοπρίτη,

την Κυριακή άρχιξε η σφαγή κι εκράτηξε ως την Τρίτη.

Μήπως δεν είχες τον καιρόν σαν ήθελες να κράξεις

τον Υπουργόν των Ναυτικών να τόνε διατάξεις;

Το σίντερο στη βράση ντου κολλά, γροικώ και λέσι,

κι όλη η Ευρώπη σήμερο ήθελε σε παινέσει.

Ατμόπλοια πολεμικά ήρθαν πολλά στην Κρήτη

κι αράξαν απόξω απ' τα Χανιά, Τετάρτη και την Τρίτη.

Το πρώτο ήταν αγγλικό και Χουντ το ονομάζουν

κι επάψαν οι πυροβολισμοί κι οι Τούρκοι πια δε σφάζουν.

Ήρθαν αξιωματικοί συνταγματάρχοι Ρούσοι,

κεροδεσιά εκάμασι κι ούλοι κεριά βαστούσι.

Ξεχωριστά τους θάψανε καβάσηδες τους δύο,

εις τον Λουκά τον Άγιον, εις το Νεκροταφείο....

.....

< Ίσως τέλος >

Mail Antreas P. Hatzipolakis

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΣΤΑΛΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΡΠΑΘΟ ΜΕ ΓΡΑΜΜΕΝΑ ΣΤΙΧΟΥΡΓΗΜΑΤΑ

Σήμερο απέφάσισα να έρθω στην Αθήνα,

να σε γνωρίσω, θείε μου, και θεία Σταματίνα

Ήλθα να σ' ανταμώσω εγώ, αγαπημένη θειά μου,

γιατί θαρρώ πως μ' αγαπάς κι εσύ σαν τη μαμά μου.

Απόφαση εκάμαμε νά 'ρθομε στην Αθήνα,

να σε γνωρίσομε κι εμείς, θεία μας Σταματίνα.

Καιρό το μελετούσαμε νά 'ρθομε και τα τρία,

έκπληξη να σου κάμομε, αγαπητή μας θεία.

Εμείς σας αγαπούσαμε κι ήρθαμε να σας δούμε,

βάλε μας εις υγεία σας όλοι μαζί να πιούμε.

Να ευχηθούμε με χαρές νά 'ναι το Νέο Έτος,

τη Φωτεινή μ' ένα γαμπρό καλό να δεις εφέτος.

Εγώ 'ρθα, Σταματίνα μου, τώρα με το παπόρι,

να δεις πως εμεγάλωσα κι είμαι μεγάλη κόρη.

Εγώ 'ρθα να σου ευχηθώ για τον Καινούργιο Χρόνο,

να τον περάσεις ευτυχή, δίχως καημούς και πόνο.

Ο Χρόνος ο εφετινός καλή καρδιά να φέρει,

νά 'ρθεις με τον Μανώλη μας από τα ξένα μέρη.

Να δεις και τη Φανίτσα σου όπως ποθεί η ψυχή σου,

και με γαμπρό της γνώμης σου να δεις την αδερφή σου.

Κι ο Γιάννης σας βαθύπλουτος εφέτος να γυρίσει,

και όλα σας τα όνειρα να πραγματοποιήσει.

Και τώρα που σου φχήθηκα φέρε να με τρατάρεις,

κι απού το χέρι πιάσε με σεργιάνι να με πάρεις,

Να σ' ανταμώσω έρχομαι, καλή μου συμπεθέρα,

μαζί με τ' αγοράκια μου και με τη θυγατέρα.

Καμάρωσέ τως των παιδιών, ξαδέρφη Σταματίνα,

που κάμασιν απόφαση να 'λθουν εις την Αθήνα.

Αρώτα μας Καρπάθικα πολλά και θα σου πούμε,

χίλια φιλιά που τα παιδιά της θείας σου κρατούμε.

Mail Antreas P. Hatzipolakis

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Φωτογραφία Χανιώτη στρατιώτη στην Τρίπολη το 1958.

Ο Τριπολιωτσιώτης φωτογράφος τύπωσε και μια μαντινάδα σχετική με τον τόπο της καταγωγής του στρατιώτη (την Κρήτη), αλλά δυστυχώς ελλιπή:

Κρήτη μου, ωραίο μου νησί, μου [.....] την ομορφιά σου,
πόσο η καρδούλα μου πονεί να βρίσκομαι κοντά σου!

Mail Antreas P. Hatzipolakis

ΣΑΤΙΡΙΚΟ ΛΟΓΟΠΑΙΚΤΙΚΟ ΠΟΙΗΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ

Σατιρικό δισέλιδο χειρόγραφο ποίημα της κατοχικής περιόδου. Ανυπόγραφο, αλλά δεν γνωρίζω αν είναι κι αδημοσίευτο.

ΕΓΙΝΕ ΛΕΕΙ

Έγινε, λέει, πόλεμος, λέει,
και πολεμούνε σα λυσσαλέοι.
Κτυπούσε ο ένας, κτυπούσε ο άλλος
και απομείνανε οι μισέοι.
Κι έλεγε ο ένας στον άλλον, λέει,
ότι ο άλλος όλα τα φταίει.

Η Ιστορία όλα τα λέει,
όλα τα λέει, όλα τα λέει.

Και πολεμούσανε όλοι, λέει,
οι Εγγλεζέοι κι οι Γερμανέοι,
Αμερικάνοι, Ιαπωνέοι
και Φινλαδέοι και Ιταλέοι,
και μείναν, λέει, ουδετερέοι
οι πονηρέοι οι Τουρκαλέοι.

Η Ιστορία όλα τα λέει,
όλα τα λέει, όλα τα λέει.

Οι άνδρες, λέει, οι συζυγέοι
εκαταντήσανε ρεζιλέοι,
γιατί δεν τρώγανε λάδι, λέει,
και δεν μπορούσανε να ... δε λέει.

Η Ιστορία όλα τα λέει,
όλα τα λέει, όλα τα λέει.

Μα μόλις, λέει, οι μπακαλέοι
μας μοίρασαν το βουτυρέι,
αμέσως, λέει, οι άνδρες, λέει,
επήγαν, λέει, γιανά .... δε λέει.

Η Ιστορία όλα τα λέει,
όλα τα λέει, όλα τα λέει.

Όλοι οι νέοι οι Αθηναίοι
από την πείνα γίναν αρχαίοι
κι αλοί τους, λέει,
και ποιός τους κλαίει,
αν δεν υπήρχαν οι Σουηδέοι.

Η Ιστορία όλα τα λέει,
όλα τα λέει, όλα τα λέει.

Ακόμα, λέει, οι Αθηναίοι
εκαταντήσανε υπναλέοι,
κι έξι η ώρα στο σπίτι, λέει,
γιατί έχει, λέει, περιπολέι.

Η Ιστορία όλα τα λέει,
όλα τα λέει, όλα τα λέει.

Κι οι πονηρέοι οι συγγραφέοι
δεν γράψαν άλλο, γιαυτό δε λέει.

Η Ιστορία όλα τα λέει,
όλα τα λέει, όλα τα λέει.

Mail Antreas P. Hatzipolakis

ΕΝΑΣ ΧΑΝΙΩΤΗΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΣ ΣΤΟ ΡΕΘΥΜΝΟ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Φωτογραφίες στρατιωτικού [ Κανάκης Αναγνώστη Μιχελιουδάκης ] από τον Τζιτζιφέ Αποκορώνου.

Το ποίημα που γράφει:

Για δες κορμί ακίνητο δεν το τρομάζουν κτύποι
Κι όμως αισθάνεται βαθιά αγάπη τι θα είπη!!!
Κυτάζει μα δεν ομιλεί, ίσως παραπονείται,
παρατηρήσατε κι εσείς, δεν μοιάζει πως λυπείται;

Φωτογραφία μεγέθους ταχυδρομικής κάρτας.

Cabinet Photo. Του Ρεθεμνιώτη φωτογράφου Γλυστρίδη. Η σφραγίδα του:

Mail Antreas P. Hatzipolakis

ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΛΟΥΚΑ (2)

Άλλη (ατελής κι αυτή) καταγραφή του Τραγουδιού του Λούκα.

Δέν τραγουδούν πλιό τα Σφακιά δεν παίζουν τα λαγούτα,
γιατί τον εσκοτώσανε τον ξακουσμένο Λούκα.

Σα θέλετε να μάθετε πια ήτον η αιτία
στην φυλακη τον είχανε γιατί έκανε αμαρτία.

Στην φυλακή που ήτονε τον είχαν δικασμένο
και δέρναν το πατέρα του τον κακαποδομένο.

Εκείνος που τον έδερνε ήτονε ο γαμπρός του
και του`κανε πάρα πολλά ο αφεντης ο δικός του

Καθίζει εις την φυλακή και γράφει ένα γράμμα
..........


- Εγώ γαμπρό μου σ`έκανα να με υποστηρίζεις
και όχι το πατέρα μου να δερνοκοπανίζεις.

Να μην πορίσω απο παέ, γιατί ανε πορίσω
..............

Πληροφορητής: Γεώργιος Καραδάκης ή Καράς. Γεννημένος το 1913 στην Δρακώνα Κεραμείων, καταγόμενος (όπως λέει) από την Αράδενα Σφακίων.

Καταγραφέας: Αντώνης Μαρτσάκης

Αποστολέας: Ευτύχης Τζιρτζιλάκης,

Ευχαριστώ!

ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΛΟΥΚΑ 1
Mail Antreas P. Hatzipolakis

ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΛΟΥΚΑ

Κατά τον μεσοπόλεμο ένας φυγόδικος, Λουκάκης Σταύρος από τον Άγιο Ιωάννη Σφακίων, είχε επικηρυχτεί από τις Αρχές, και κάποιοι βρέθηκαν και πήραν "επάξια" το ποσόν της επικήρυξης. Δεν πρόκειται να προχωρήσομε σε εξιστόρηση των γεγονότων, δε θα κάνομε δηλαδή αστυνομικό ρεπορτάζ, αλλά θα παρουσιάσομε μια ρίμα που έγραψε κάποιος άλλος φυγόδικος, ένας Μανουσέλης από τον Πατσιανό Σφακίων, ο οποίος "παρεπιδημούσε" τότε στο χωριό του Λουκάκη.

Το τραγούδι κατέγραψα στην Ανώπολη το 1983. Δυστυχώς δεν βρήκα κάποιον που να το ξέρει ολόκληρο.

Δε τραγουδούνε στα Σφακιά, δεν παίζουνε λαγούτα,
γιατί τόνε σκοτώσανε τον παινεμένο Λούκα.
Ανέ τόνε σκοτώνανε οι γ-ίδιοι οι παθοί ντου,
παράπονο δεν είχανε φίλοι και συγγενείς του.
Γιατί απ΄ τσι Τσιμπούκηδες αν είχα του βαρούνε,
παράπονο δεν ήτονε γιατί κι αυτοί πονούνε.
Μονό τον εσκοτώσανε κατσίκηδες δυο φίλοι,
ογιά να πάρουνε λεφτά θεριά γενήκα οι σκύλοι.

.........

Μα κείνοι του βαρήκανε οι σκύλοι με μανία,
τη κεφαλή ντου βάλανε μέσα σε μια μαντύα.

.........

Όποιος ρωτά ποιός τό ΄βγαλε ετούτο το βιβλίο:
Ο Μανουσέλης ο ληστής εκ Πατσιανού Σφακίων.
Εις τον Αη Γιάννη στα Σφακιά γράφει την ιστορία,
διότι τόνε κυνηγά ούλη η γι-Αστυνομία.

ΣΧΟΛΙΑ:

Ο στιχουργός δανείζεται στίχους από το ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΛΙΑΠΗ.
Πρβ. του στίχους:

Γιατί τόνε σκοτώσανε τον παινεμένο Λιάπη (στ. 3)

Κι εκειά τον περιμένανε κατζίκηδες δυο φίλοι... (στ. 16)

Κι απού τσι Τσιριντάνηδες αν είχα σου βαρούνε,
δεν ήτανε παράπονο, γιατί κι αυτοί πονούνε. (στ. 49-50)

(ΤΟΥ ΛΙΑΠΗ, Εις: Ειρήνη Σπανδωνίδη: Κρητικά Τραγούδια. Σφακιανά Ριζίτικα. Αθήνα, Γκοβόστης 1935, σελ. 10-12)

Στον επίλογο, όπως συνηθίζεται στα αφηγηματικά τραγούδια, δίνει τα στοιχεία της ταυτότητάς του (όνομα και τόπος). "ετούτο το βιβλίο" εννοεί κάποιο τετράδιο, όπου θα είχε γράψει το τραγούδι.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
Φωτογραφία με το κομμένο κεφάλι του Λούκα (Ιδιωτική συλλογή)
Προσοχή!!! ΣΚΛΗΡΗ ΕΙΚΟΝΑ

Προσθήκη (11 Φεβρ. 2020):

Ο εικονιζόμενος "Υπενωμοτάρχης Μεταξάς Αντώνιος εκ Γαβαλοχωρίου Αποκορώνου Χανίων.. Εφονεύθη εν συμπλοκή μετά του ληστού Μανουσέλη εις Καλλικράτην Σφακίων 20/4/1928." Κατά πάσαν πιθανότητα ο φονέας του ήταν ο φυγόδικος Μανουσέλης που έγραψε τη ρίμα.

Τη φωτογραφία ανέβασε ο Μανώλης Σπανουδάκης στην ομάδα ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗ του Facebook

ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΛΟΥΚΑ 2
Mail Antreas P. Hatzipolakis

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΒΥΒΙΛΑΚΗΣ

Δες και άλλη ανάρτησή μας για τον Βυβιλάκη ΕΔΩ

Ο φλογερός αγωνιστής δημοσιογράφος Εμμ. Βυβιλάκης είχε εκδώσει στην Αθήνα την εφημερίδα ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ, της οποίας ήταν αποκλειστικός συντάκτης. Η εφημερίδα έχει τη δική της ιστορία, αλλά εδώ δεν θα ασχοληθούμε μ' αυτήν, αλλα θα δούμε δυο ενδιαφέροντα ποιήματα του Βυβιλάκη που δημοσίευσε στο φύλλο #22 (14 - 2 - 1842) [Δες τη δημοσίευση, από το σώμα της εφημερίδας στη Βιβλιοθήκη της Βουλής, ΕΔΩ]. Ο Βυβιλάκης συχνά παρενέβαλε στα άρθρα του δικά του ποιήματα με πατριωτικό περιεχόμενο. Ως ποίηση τα στιχουργήματα αυτά δεν έχουν καμιά ιδιαίτερη αξία. Έχει όμως αξία το περιεχόμενο τους, γιατί ήταν εμψυχωτικό για τους εθνικούς αγώνες.

Το πρώτο ποίημα:

Παρά σαπίσω σαν την γριά εις το κρεβάτι επάνω,
κάλλιο στο χέρι τ' άρματα σαν άνδρας ν' αποθάνω,
να 'χω μπηγμένο το σπαθί στου Τούρκου το στομάχι,
όταν θα μου 'ρθει η κουρσουμιά ας λάχει όπου μου λάχει.
Φτάνει να 'χω στο χέρι μου πεντεξοχτώ κεφάλια,
στα κουτσοκέφαλα κορμιά να πέσω αγάλι' αγάλια.
Kι οι ανδρειωμένοι φίλοι μου νά 'ρθουσιν να με θάψουν,
εις έναν τόπο αγερινό και πάνω μου να γράψουν:

"(Ε)νός ανδρειωμένου κόκκαλα η πλάκα αυτή σκεπάζει,
που πέθανε μαχόμενος για την ελευθερία,
και τ' όνομά του το λαμπρό αιώνες θεν' ακμάζει,
γιατί δεν καταδέχτηκε να ζει στην τυραννία."


Το δεύτερο ποίημα:
(με μια ενδιαφέρουσα εικόνα συνεύρεσης επαναστάτη με τη σύζυγό του)

Αν γονείς αναθραμμένοι εις απάνθρωπον δουλείαν,
μόλις εσυναισθανθήκαν την αισχράν της ατιμίαν,
κι εγκαταλιπόντες πλούτη, τέκνα και οικογενείας,
ανυψώσαν την σημαίαν της γλυκειάς ελευθερίας
κι επολέμησαν ανδρείως εναντίον των τυράννων,
με κινδύνους αμετρήτους, εναντίον των βασάνων,
γιαν' αφήσουν στα παιδιά των ένδοξον κληρονομίαν
της λατρείας των το δόγμα, την γλυκειάν ελευθερίαν,
τα παιδιά τέτοιων γονέων τάχα δεν θα ενθυμούνται
των γονέων των τας πράξεις και παντού να τας μιμούνται;
Των οποίων αι μητέρες τότε τα εσυλλάμβάναν,
τους συζύγους των σκιρτώσαι, όποταν απελαμβάναν,
με τας δάφνας εστεμμένους, με της νίκης τους παιάνας,
απ' τας μάχας ερχομένους σφίγγουσαί τους στας αγκάλας.
Κι όπλα των τυραννοκτόνα πρώτα αγγίζαν στας γαστέρας,
ενθουσιωσών μητέρων απ΄αυτούς των τους πατέρας...
Κι αναχωρούντες πάλιν για της μάχης το πεδίον
έλεγον εις τας συζύγους: - "Φιλελεύθερον παιδίον
να γεννήσης, σύζυγέ μου, του πατρός να ενθυμείται,
και τας πράξεις του με ζήλον και ανδρείαν να μιμείται."
Εντολήν, λοιπόν, τοιαύτην δύνανται να παραβώσιν,
όσα γνήσιά των τέκνα θέλουν να ονομασθώσιν;

Mail Antreas P. Hatzipolakis

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΚΟΥΛΟΥΔΗΣ, ΠΟΙΗΤΗΣ ΕΚ ΤΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Ένας από τους πολλούς του "Ρεθύμνου των Γραμμάτων" ήταν ο Νικόλαος Παλιεράκης. [Βιογραφία του ΕΔΩ]. Το 1918 τον βρίσκουμε Γυμνασιάρχη στο Η' Γυμνάσιο Αθηνών. Τότε, ανήμερα της γιορτής του, 6 Δεκεμβρίου, ο ξάδελφός του Γεώργιος Σκουλούδης, του αφιέρωσε ένα ποίημα, το οποίο έγραψε στη πρώτη λευκή σελίδα του χειρόγραφου βιβλίου:

Νικολάου Παλιεράκι
(Γυμνασιάρχου)

Στοιχεία Λογικής και Ηθικής.

Το Ποίημα:

Σήμερον που εορτάζης, ξάδελφέ μου Παλιεράκι,
με λευκάς της κόμης τρίχας και υπόλευκον μουστάκι,

Γυμνασιάρχης εύχομαι έτη πολλά να ζήσης,
όπως πνευματικώς πολλούς ακόμη οφελήσης.
Διότι κατ' αξίωμα, που δεν αρνούνται όλοι,
- Omnibus est inutilis qui vivit sibi soli -
Και επειδή τα γράμματα παράγουν στρατιώτας
γενναίους - ως γνωρίζοντας τι θέλουν πατριώτας -

Δεκεμβρίου εξ στα χίλια εννιακόσια δεκοκτώ
και εντός του Γυμνασίου του υπ' αριθμόν οκτώ,
εν Αθήναις γράφω πρός σε, άξιον επαίνου κι ύμνου,
ο Γεώργιος Σκουλούδης, ποιητής εκ του Ρεθύμνου.

Νομίζω ότι αυτός ο Γεώργιος Σκουλούδης είναι ο Γ. Μ. Σκουλούδης, του οποίου ποιήματα έχομε αναρτήσει ΕΔΩ.

Σημείωση: Εκτός από το παραπάνω, υπάρχουν κι άλλα χειρόγραφο βιβλία του Παλιεράκη. Ίσως τα παρουσιάσωμε αναλυτικά εδώ κάποια στιγμή.

Mail Antreas P. Hatzipolakis