ΑΝΘΡΑΚΙΤΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΤΙΝΑ

Πριν λίγο καιρό άνοιξα ένα νέο ιστολόγιο με σκοπό να γράφω εν ευθέτω χρόνω και εν είδει προσωπικών σημειώσεων διάφορα μικρά μαθηματικά θέματα. Το ονόμασα ΑΝΘΡΑΚΙΤΗΣ προς τιμήν του Διδασκάλου του Γένους Μεθόδιου Ανθρακίτη.

Η Σελίδα Τίτλου του Πρώτου Τόμου της ΟΔΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗΣ του Μεθόδιου Ανθρακίτη, που εκδόθηκε από τον Μπαλάνο Βασιλόπουλο.


Ο Ανθρακίτης υπήρξε μια φωτισμένη προσωπικότητα, κατατρεγμένη δυστυχώς από τους συντηρητικούς κύκλους της Εκκλησίας του καιρού του. Αντιγράφω εδώ ένα απόσπασμα από μια δραματική επιστολή του, μετά την απολογία του στο Πατριαρχείο:

Τα μετά ταύτα [δηλ. μετά την απολογία] είναι αξιοδάκρυτα. Στοχασθήτε αν κινούνται από ζήλον πίστεως, και αν διά Πνεύματος αγίου. Συναθροίζουν Λογικάς και Φυσικάς και Ευκλείδην και έτερα Μαθηματικά και ανάπτουν φωτίαν εις την αυλήν της εκκλησίας εις τρία μέρη και τα έρριψαν μέσα ημέρα Κυριακή, και λαός άπειρος έξω, γεμιτζήδες, παπουτζήδες, ραφτάδες, και τα κάνουν ωσάν να ήτον Αρείου αιρέσεις ή πνευματομάχων, βιβλία όπου όλος ο κόσμος τα σπουδάζει, οπού δεν έχουν να κάμουν ολότελα με την πίστιν. Το όλον διά να με καταισχύνουν... Μετά ταύτα μου συνθέτουν μίαν ομολογίαν να υπογραφώ, πως επαρακινήθην να τα γράψω εκ σατανικής συνεργείας και εθελοκακίας και φρενοβλαβείας, και να τα αναθεματίσω ως δυσεβή και πάσης βλασφημίας γέμοντα, και να μη διδάσκω ούτ' αυτά ούτ' έτερα. Εν συντόμω ολότελα να μη κάμνω πουθενά τον διδάσκαλον, ούτε εις φιλοσοφικά ούτε εις χριστιανικά ούτε εις μαθηματικά, ούτε κοινώς ούτε κατά μέρος ... [ειδάλλως] να είμαι υπόδικος τω αιωνίω αναθέματι. [1]

Ιδιαίτερη εντύπωση μου κάνουν οι "παπουτζήδες". Φαίνεται πως το συνάφι αυτό είναι επιρρεπές στη χλεύη των προοδευτικών ιδεών! Ή μάλλον γιανά ακριβολογούμε, παρασύρεται εύκολα. Έτσι και στα Χανιά, επί Κρητικής Πολιτείας, τα μέλη του προοδευτικού συλλόγου ΣΟΛΩΜΟΣ που διέσχιζαν τα Στιβανάδικα (οδός Σκρύδλωφ) λοιδορούνταν από τους στιβανάδες, οι οποίοι εν χορώ χτυπούσαν τα σφυριά τους άμα τη εμφανίσει τους [2].

Καύση βιβλίων δεν είχαμε μόνο για ιδεολογικούς λόγους (με πιο πρόσφατη εκείνη του βιβλίου του Μίμη Ανδρουλάκη. [3]). Είχαμε και για .... αποσυμφόρηση βιβλιοθηκών από τα ... περιττά. Σε μια τέτοια περίπτωση υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας ο φίλος Ρεθεμνιώτης ερευνητής Γεώργιος Π. Εκκεκάκης. Από ένα σωρό βιβλίων που είχαν παραδοθεί στις φλόγες περιέσωσε δύο τόμους των Απάντων του διάσημου Γάλλου Μαθηματικού Pierre de Fermat.

Γαλλικό Μετάλλιο για τον Fermat (1822). Από τη συλλογή μου. [4]

Τους δύο τόμους, αφού τους έδεσε ιδίαις χερσί (είναι και καλλιτέχνης βιβλιοδέτης συν τοις άλλοις!), είχε την ευγενή καλωσύνη να μου τους δωρίσει. Είναι από τις σπάνιες περιπτώσεις σημερινών ανθρώπων που δεν κρατάνε ζηλότυπα για τον εαυτόν τους σπάνια βιβλία ή άλλα πολύτιμα πράγματα της συλλογής τους. Ο Εκκεκάκης τα μοιράζεται με το φιλομαθές κοινό, είτε επανεκδίδοντας σχολιασμένα δυσεύρετα κείμενα, ή ακόμα προβαίνοντας και σε δωρεές κάποιων, με πιο πρόσφατο παράδειγμα τη δωρεά του πολύτιμου χειρόγραφου στην Μονή της Αγίας Τριάδας (γράψαμε ήδη εδώ).

Στους παρακάτω συνδέσμους μπορείτε να δείτε εικόνες των πολύτιμων δώρων του γενναιόδωρου φίλου από το Ρέθυμνο.

Ο Δεύτερος Τόμος.

Η Ράχη του Τόμου

Η Αφιέρωση

Η Σελίδα Τίτλου

Ο Τέταρτος Τόμος.

Η Ράχη του Τόμου

Η Αφιέρωση

Η Σελίδα Τίτλου


ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1. Βλέπε: A. Αγγέλου, Η δίκη του Μεθοδίου Ανθρακίτη. Εις: Των Φώτων. Όψεις Νεοελληνικού Διαφωτισμού τ. Α'. Αθήνα, Ερμής, 1988, σελ. 23 κ.ε.

2. Βλέπε: Μιχ. Γρηγοράκης, Στιβανάδικα και .... Δημοτικισμός, εφημ. ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ (Χανίων) #10 (Νοέμβριος 1963)

3. Μια αναφορά στις περιπτώσεις Ανθρακίτη - Ανδρουλάκη βλέπε στο άρθρο: Ιωάννης Πλεμμένος, Ο Ανθρακίτης στην πυρά. εφημ. ΤΟ ΒΗΜΑ, 18 Ιουνίου 2000, σελ. Β8. (Διαθέσιμο εδώ)

4. Άμποτε να δούμε κάποιο παρόμοιο αναμνηστικό μετάλλιο για τον Μεγάλο Έλληνα Μαθηματικό Κ. Καραθεοδωρή !

Mail Antreas P. Hatzipolakis